Οι ανασφάλειες και οι αμαρτίες της σάτιρας.

Μέρες αισιοδοξίας επέστρεψαν ξαφνικά στην Ελλάδα μας. Άλλος ζει μέρες του ΄81, ο Λευτέρης Παπαδόπουλος μέρες του ΄63 όπως έγραψε χθες που η ΑΕΚ πήρε πρωτάθλημα και βγήκε ο Γέρος της Δημοκρατίας, ένας άλλος λιγότερο πολιτικοποιημένος, ας τον πούμε για τις ανάγκες του άρθρου Τάκη, ο Τάκης λοιπόν, θυμάται το πρώτο του φιλί με την Δέσποινα δίπλα από τη βρύση του σχολείου του και αποφασίζει να την πάρει τηλέφωνο μετά από χρόνια, ο Έλληνας αγρότης από εκεί που ήταν μόνος, έψαχνε και έπαιρνε βίζιτες, διαλέγει μέσα από τους τηλεοπτικούς μας δέκτες ανάμεσα σε φυσιολογικά κορίτσια που τον ποθούν. Η πράσινη ανάπτυξη είναι κοντά.

Πώς αντιδρά όμως η σάτιρα στις νέες εξελίξεις; Ζορίζεται. Το βλέπεις στα αστεία της. Στο λαιμό της έχει κάτσει η νέα και άφθαρτη κυβέρνηση. Εκ φύσεως, είναι αρνητική, δεν θα αλλάξει τώρα, στα γεράματα. Δεν μας αφήνει λοιπόν περιθώρια ζωής. Κλείνει τη στρόφιγγα της ελπίδας. Αυτοί που σου λένε να ονειρεύεσαι, νιώθουν την ανάγκη να συντρίψουν την ελπίδα που δε γέννησαν εκείνοι. Η σάτιρα έχοντας τον ρόλο της θετής μητέρας της ελπίδας που τη μεγάλωσε και την πόνεσε, θέλει να γίνει ξαφνικά η πραγματική της. Κάνει ό, τι μπορεί για να στην σπάει, να στο χαλάσει που θα βγεις, σαν την μάνα που φοβάται ότι θα της κλέψει καμία σουσουράδα το καμάρι της.

Διακηρύσσει ότι επιθυμεί την ανατροπή, αλλά αυτό που πραγματικά θέλει είναι η διατήρηση της ζοφερής εικόνας. Είναι μάλλον σταθεροποιητής του συστήματος. Φοβάται μη βρεις την ευτυχία μακριά της και χάσει την εξάρτηση σου από αυτή και την αδυναμία που της έχεις. Στόχος να παραμείνει το σημείο αναφοράς σου: Να σε επαναφέρει στην τάξη και τη δυστυχία σου, να μη προδώσεις την έξοδο κινδύνου σου από την μίζερη καθημερινότητά, να διατηρήσει την παρηγορητική αυθεντία της. Αλλά και να σου πει, για να μην είμαστε άδικοι, ότι εσύ αλλάζεις τη ζωή σου, να μην επαναπαύεσαι, μη σε μαγέψει η νέα Κίρκη.

Προς το παρόν, ανησυχεί υστερικά για την πρωτοκαθεδρία. Ανυπομονεί, καιροφυλακτεί, διψάει για το πρώτο αίμα. Πρέπει πάση θυσία να καταστρέψει την αξιοπιστία της κυβέρνησης για να μπορεί να την χτυπάει. Θέλει να μας αναγκάσει να παραδεχτούμε το λάθος μας για να μπορέσουμε μέσω αυτής να εξαγνιστούμε. Γρήγορα, βιαστικά, άκοπα. Σε αυτό το μεταβατικό στάδιο η σάτιρα νιώθει εμφανώς αμήχανη ψάχνοντας την επιδοκιμασία μας στα καταδικαστικά βουλεύματά της, την άμεση απογοήτευση μας.

Η δυσκολία να βρει ψεγάδια, να ανακαλύψει ψέματα, είναι μεγαλύτερη. Ο δείκτης δυσκολίας στο να προκαλέσει το γέλιο μας, αυξάνεται. Οι ευκολίες της ξεβολεύονται καθώς η νέα κυβέρνηση, καθαγιασμένη με την ψήφο του λαού, είναι δύσκολος εχθρός. Καταστρώνει λοιπόν σχέδια για να μας πάρει πάλι με το μέρος της βάζοντας τρικλοποδιές στην νέα αντίζηλο. Εσύ τηλεθεατή με ποιον είσαι; Η σάτιρα ζητάει να ανανεώσεις μαζί της τους όρκους αιώνιας αγάπης, να επανεπιβεβαιώσεις την πίστη σου σε αυτήν. Σε πιέζει, βιάζεται να προδικάσει το δίκιο της, να κυριαρχήσει ξανά. Θα δικαιωθεί μόνο όταν τοποθετήσουμε πάλι την ελπίδα μας πάνω της, στη σταθερή μετοχή της.

Αντλώντας τη δύναμη της από τη φθορά της εκάστοτε κυβέρνησης, ο θρίαμβος της δεν θα αργήσει. Είναι πιο κοντά απ’ ό, τι φαντάζεται. Κακώς αποκαλύπτει τους φόβους της. Το είδος της δεν θα είναι ένα επάγγελμα που θα εξαφανιστεί. Ίσα ίσα, η ευκαιρία για σάτιρα θα εμφανιστεί πάλι ξαφνικά. Στις αμήχανες ώρες, πρέπει να ανασύρει τα πιο ποιοτικά χαρακτηριστικά της. Αν δείξει ότι ζηλεύει, θα χάσει το παιχνίδι. Δεν έχει λόγους να φοβάται αν δεν φοβάται να αλλάξει και να τροποποιήσει τους κώδικές της.

Η πιο μεγάλη μάχη της σάτιρας είναι απέναντι στις νέες κυβερνήσεις. Αν το δει θετικά, θα βρει την ευκαιρία να ανανεωθεί και η ίδια. Εσύ δε χρειάζεται να πάρεις θέση. Τον ώμο της θα ζητήσεις για να ξανακλάψεις, αυτό είναι δεδομένο. Εκείνη αυτάρεσκα θα κομπάσει: Είδες που στα ‘λεγα εγώ; Και εμείς θα πέσουμε στην αγκαλιά της. Θα ζήσουν αυτοί καλά και ‘μεις πάλι χειρότερα, αναπολώντας «το λάγνο ψέμα τους που τα ‘κανε όλα ωραία». Τουλάχιστον θα γελάμε πάλι με την ψυχή μας.

Όπως και να ‘χει, δεν είμαστε υποχρεωμένοι ούτε να είμαστε ευτυχισμένοι, αλλά ούτε να είμαστε και δυστυχισμένοι. Ευτυχώς.