Δευτέρα 29 Μαρτίου 2010

Ο άγγελος φορούσε πάνα


Το παιδί σας γεννήθηκε. Να σας ζήσει. Τι όμορφο που είναι. Και στους δυο σας έμοιασε. Στις επόμενες γραμμές ξετυλίγουμε το κουβάρι της ζωής του:

Ο γιος σας έγινε 12 μηνών. Δεν έχουν σημασία ακόμα τα χρόνια.
Ο 2χρονος μαθαίνει να υπακούει.
Ο 3χρονος παίζει.
Ο 4χρονος κάνει τον πρώτο του φίλο.
Ο 5χρονος έσβησε κεράκια.
Ο 6χρονος πήγε σχολείο.
Ο 7χρονος έκλαψε.
Ο 8χρονος σταμάτησε το σχολείο.

Από εδώ και πέρα, θα μαθαίνετε τα νέα του από τις εφημερίδες. Αυτό που παθαίνει, θα μπαίνει μπροστά στην πρόταση. Είναι η λεγόμενη είδηση. Η ηλικία του θα ακολουθεί αμέσως μετά. Το ονομά του δεν αφορά κανέναν. Έρχεται σε δεύτερη μοίρα. Τα χρόνια του όμως θα βοηθούν τους αναγνώστες να τον αναγνωρίζουν.

Έμπλεξε ο 9χρονος.
Τραυματίστηκε ο 10χρονος.
Έμεινε παράλυτος ο 11χρονος.
Θύμα διαδικτυακής παρενόχλησης ο 12χρονος.
Θύμα κακοποίησης ο 13χρονος.
Νεκρός από ναρκωτικά ο 14χρονος.
Νεκρός ο 15χρονος. Πάντα νεκρός ο 15χρονος.
Θύμα και σεξουαλικής κακοποίησης ο 16χρονος.
Σκότωσε τον αδερφό του για το pc ο 17χρονος.
Οδηγήθηκε στον ανακριτή ο 18χρονος.
Θύμα τροχαίου ο 19χρονος.
Πήγε στον πόλεμο ο 20χρονος.
Θύμα τρομοκρατικής ενέργειας ο 21χρονος.
Θύμα οικογενειακής τραγωδίας ο 22χρονος.
Θύμα ενδοοικογενειακής βίας ο 23χρονος.
Θύμα εργατικού ατυχήματος ο 24χρονος.
Θύμα του πολέμου ο 25χρονος.
Θύμα βιασμού ο 26χρονος.
Θύμα βασανιστηρίων ο 27χρονος.
Έγκλημα πάθους με θύμα τον 28χρονο.
Θύμα ξυλοδαρμού ο 29χρονος.
Θύμα ρατσισμού ο 30χρονος.
Αυτοκτόνησε ο 31χρονος απολυμένος.
Θύμα νευρικής ανορεξίας ο 32χρονος.
Θύμα trafficking ο 33χρονος.
Θύμα του ντέρμπι ο 34χρονος.
Εξιλαστήριο θύμα ο 35χρονος.
Χαροπαλεύει στην εντατική ο 36χρονος.
Ξεψύχησε ο 37χρονος.
Βρέθηκε κρεμασμένος στο σπίτι του ο 38χρονος.
Θύμα της αστυνομικής βίας ο 39χρονος.
Θύμα της οικονομικής κρίσης ο 40χρονος.
Άγρια δολοφονία με θύμα τον 41χρονο.
Έγκλημα τιμής με θύμα τον 42χρονο.
Σκότωσε ο 43χρονος.
Παράπλευρη απώλεια ο 44χρονος.
Θύμα της φτώχειας ο 45χρονος.
Θύμα της τηλεόρασης ο 46χρονος.
Θύμα απάτης ο 47χρονος.
Θύμα εργατικού ατυχήματος ο 48χρονος.
Θύμα του τυφώνα ο 49χρονος.
Θύμα της μετανάστευσης ο 50χρονος.
Θύμα κυβερνοεκφοβισμού ο 51χρονος.
Θύμα της ραδιενέργειας ο 52χρονος.
Φυλακίστηκε ο 53χρονος.
Καταδικάστηκε ο 54χρονος.
Έφυγε από την επάρατη νόσο ο 55χρονος.
Απέλασαν τον 56χρονο.
Απέλυσαν τον 57χρονο.
Όπλισαν τα χρέη τον 58χρονο.
Θύμα μαφιόζικης επίθεσης ο 59χρονος.
Θύμα του ιού της γρίπης ο 60χρονος.
Θύμα της φορολογικής μεταρρύθμισης ο 61χρονος.
Θύμα της πλημμύρας ο 62χρονος.
Θύμα του σεισμού ο 63χρονος.
Θύμα τρομοκρατών ο 64χρονος.
Θύμα των πυρκαγιών ο 65χρονος.
Θύμα θρησκευτικών διώξεων ο 66χρονος.
Θύμα ληστείας ο 67χρονος.
Συνελήφθη για παιδεραστία ο 68χρονος.
Θύμα του χημικού πολέμου ο 69χρονος.
Θύμα αεροπορικής τραγωδίας ο 70χρονος.
Θύμα συνωμοσίας ο 71χρονος.
Δημόσιος τηλεοπτικός λιθοβολισμός για τον 72χρονο.
Θύμα του Ολοκαυτώματος ο 73χρονος.
Θύμα του μακελειού ο 74χρονος.
Στην εντατική για μια θέση πάρκινγκ ο 75χρονος.
Θύμα για την προτεραιότητα στο δρόμο ο 76χρονος.
Νεκρός από ρουκέτα ο 77χρονος.
Νεκρός από επίθεση αυτοκτονίας ο 78χρονος.
Νεκρός από τους ΝΑΤΟϊκούς βομβαρδισμούς ο 79χρονος.
Ένα από τα θύματα ο 80χρονος. Είναι νεκρός ο 80χρονος.


Είναι νεκρός ο 80χρονος. Αυτή είναι η διαθήκη του. Τα θαύματα του Χριστού γέννησαν τα θύματα του Θεού. Ήθελα να ‘ξερα ποιος διάολο ζει ακόμα;

Η σιωπή έσπασε. Δεν είμαι νεκρός, φωνάξε μέσα από το Διαδίκτυο ένας άνθρωπος. Και συνέχισε: «Όλοι μας ψάχνουμε κάποιον να βγει μπροστά για λογαριασμό μας, να μιλήσει. Δεν μπορούμε να φανταστούμε, δεν πάει το μυαλό μας, ότι αυτός ο κάποιος, είναι ο εαυτός μας
».

Λόλα, να ένα μήλο


Τα αγόρια που τα έχουν πιο μεγάλα από μένα, απήγγειλαν στίχους πατριωτικούς με αυτοπεποίθηση. Και με ρυθμό πειθαρχημένο. Τα είχαν πάρει κρανίο με τους Αλβανούς που μας παίρνουν τις δουλειές. Δεν έκαναν κάτι κακό. Για να μην πάει το καυλωμένο περπάτημα ξεροσφύρι, χτυπήσανε και δύο στιχάκια γηπεδικά για να μερακλώσουν. Είπαν το τραγουδάκι με το οποίο αποκοιμίζουν τις συνειδήσεις τους. Το «Έλληνας γεννιέσαι, δεν γίνεσαι ποτέ» είναι το στρατιωτικό νανούρισμα της λογικής και των ευαισθησιών που απαγορεύονται στα χακί. Η αδρεναλίνη, εξάλλου, υπήρξε ανέκαθεν μια προσφορά των εχθρών.

Την ίδια μέρα, η φωνή του Αρναούτογλου έσκισε στη μέση τη συχνότητα των fm. Ήταν εξοργισμένος. Για ποιο λόγο; Για διαφόρους. Αναρωτήθηκα όμως. Ήταν μεν ο Γρηγόρης αλλά η φωνή που ακουγόταν ήταν η δική του; Κάποιος που δεν ασχολούνταν με τα κοινά παρά μονάχα με τη Χρουσαλά, ξέρει ακριβώς τι λέει και με τι εξοργίζεται; Δεν είναι λυπηρό που αφήνουμε τη ζωή μας να κυλάει δίχως να έχουμε βρει τη φωνή μας νωρίτερα; Στα 50 του, κάτι περισσότερο θα μπορεί να πει εκτός από το να θυμώνει και να μιλάει για τον εαυτό του.


Το θέμα με τους Ο.Υ.Κάδες, το λάτρεψαν οι δημοσιογράφοι. Λησμόνησαν να επικροτήσουν την παρρησία με την οποία οι στρατιώτες εξέφρασαν την άποψή τους. Κι όμως. Αυτό ακριβώς ψάχνουμε από τους πολίτες. Την ίδια παρρησία. Το ίδιο θάρρος. Την ίδια βάρβαρη επιθυμία να εκφραστούν, να ξεκινήσουν έστω να εκφράζονται όπως ο Γρηγόρης. Από το να εκδηλωθούν οι στρατιώτες με χτυπήματα, καλύτερα να το κάνουν με συνθήματα. Από το να εκκολάπτεται το αυγό του φιδιού μέσα στο στράτευμα, είναι προτιμότερο να ξέρουμε ακόμα ότι το φρόνημα είναι υψηλό χάρη στον Αλβανό, ότι το μίσος διασφαλίζει τα σύνορα και την ελληνικότητά μας.

Σε τελική ανάλυση, από το να σκοτωθούν για μια πατρίδα που δεν νοιάζεται, σε μια κρίση τεχνητή, μου φαίνεται απείρως πιο ηρωικό να βροντοφωνάζουν τα τραγούδια τους, βαδίζοντας στο κέντρο της Αθήνας. Οι Έλληνες, όμως, ως πότε θα ξεσπούν σε χειροκροτήματα; Τα παιδιά που τα ξέρουν όλα, φαίνεται στο βίντεο να γνωρίζουν τα στιχάκια μίας αλλιώτικα στρατευμένης ποίησης. «Μη τους ακούτε», φωνάζει ένας παπάς. «Μας φάγανε το Αιγαίο». Σας φαίνεται να ξέρουν για τι ακριβώς μιλάνε;

Μιλώ και μισώ έχουν ένα σύμφωνο διαφορά. Αν δεν μάθουμε να μιλάμε τη φωνή μας, θα μισούμε κάθε άλλη διαφορετική. Ας ξεκινήσουμε λοιπόν από την αρχή. Σήμερα θα κάνουμε την αλφαβήτα. Την ξέρει κανείς να μας την πει; Στρατιώτη, μήπως εσύ;

Υ.Γ: Κακώς τα είπαν, είπε ο γκουρού Άδωνις. Να μισούμε δηλαδή ρε παιδιά, αλλά προσεκτικά, μη μας πάρουν και χαμπάρι, μην προκαλούμε.

Μπορώ να κάνω μια αφιέρωση;


Ο Μιχάλης από Ορέστου αφιερώνει στη Τζούλια από Εκάλη και σε όσους την κοιτούν, την πουλάν, τη μισούν και τη φαντασιώνονται. Σε όλους όσοι διαθέτουν πολλά και έχουν δικά τους λίγα. Σε στίχους Κώστα Τριπολίτη και μουσική Θάνου Μικρούτσικου. Τζούλια δικό σου. Άκου κοινό…

Τα μανιφέστα του καιρού σου μίλα
κίτρινα λόγια με σινέ ξεφτίλα
πουλάει η μοναξιά χιλιάδες φύλλα
όταν ποζάρει στο φακό

Γλυκιά ακίνητη θολή νιρβάνα
δεν έχεις έρωτες μα έχεις πλάνα
έχεις οθόνη μα δεν έχεις μάνα
ούτε ένα χέρι φιλικό

Δευτέρα 22 Μαρτίου 2010

Εσωτερικός μονόλογος

The powerful play goes on and you may contribute a verse. Walt Whitman


-Το λέει κάπου ο Χένρι Μίλερ: «Τι σ'ωφελεί να έχεις παραδάκι στην τσέπη, αν δεν μπορείς να χαρείς; Τι σ'ωφελεί η φήμη αν δεν καταλαβαίνει κανένας αυτό που κάνεις;».

-Τι θες να μας πεις δηλαδή; Ότι γράφεις τίποτα καινούριο; Ή ότι γράφεις από την καλή σου την καρδιά;

-Το blog προέκυψε. Δεν ήθελα να κάνω παιδί. Αποδεικνύομαι απλά γενναίος μέσα στη δειλία μου. Το γράψιμο είχα πει πιο παλιά ότι είναι κατεξοχήν μια διαμαρτυρία απέναντι στον εαυτό μας. Δεν έχεις να πεις τίποτα όταν απλά ανοίγεις το βόθρο της ανεπάρκειάς σου και ξερνάς λέξεις για να αποδείξεις πόσο έξυπνος είσαι. Πρέπει να πονάς. Πρέπει να έχεις ζυγίσει το λάθος σου και να έχεις σκοτώσει τα κόμπλεξ σου. Το γράψιμο είναι ένα πείραμα αθανασίας. Δεν είναι θεωρία εγωισμού. Δεν μπορεί όταν γράφει κανείς να διαθέτει ακόμα το κρυφό καμάρι των δημοσιογράφων όταν μας αποκαλύπτουν τις τελευταίες ζωντανές συνδέσεις. Είμαι έτοιμος; Δεν ξέρω. Προετοιμάζομαι πάντως.

-Η κριτική λένε όμως ότι είναι παρασιτική.

- Τι σκληρή κριτική. Τι εννοούν άραγε; Μη τους πιστεύεις. Όσοι την απεχθάνονται, την ασκούν και βιαιότερα και πιο άδικα. Το ζήτημα είναι να είμαστε δίκαιοι. Μπορεί το γράψιμο να είναι κολακεία; Τι θα απέμενε τότε στον προφορικό λόγο; Η κριτική είναι το πιο υπεύθυνο πράγμα που μας ζητάει η ζωή μας να κάνουμε. Μη ξεχνάς πως οι άνθρωποι όταν κρίνουν το πώς έφτιαξε ο Θεός έναν άλλον άνθρωπο έχουν την τάση να είναι πιο αυστηροί και από τον ίδιο.

-Και το πρώτο ενικό; Πολλά εγώ δε λες ακόμα;

-Τους παλιούς δημοσιογράφους τους ενοχλεί το α’ ενικό αλλά τους καθησυχάζω. Σε α’ ενικό μπορείς αποτελεσματικότερα να μιλάς για τον φτωχό, τον άστεγο, τον άρρωστο, τον άνεργο, αν φυσικά σε νοιάζει. Η σχολαστικότητα και η αυστηρότητα που επιδεικνύουν οι δάσκαλοι στην ορθή χρήση των ελληνικών, έχει νεκρώσει τη γλώσσα από το φόβο. Ενθαρρύνουν τους νέους να μη μιλάνε καθόλου αν δεν μπορούν να μιλήσουν σωστά. Γι’αυτό κι εκείνοι κατέφυγαν στα greeklish, όπου τα ορθογραφικά λάθη επιβάλλονται. Τα ελληνικά δεν είναι πια η δική τους γλώσσα.

-Στον Τύπο από τι ενοχλείσαι;

-Η λεκτική μορφή κι όχι το περιεχόμενο δίνει τη μορφή του καινούριου έλεγε ο Πόουπ. Το γνωρίζουν αυτό πολλοί πνευματικοί άνθρωποι που μοιάζει να γράφουν αποκλειστικά για τον εαυτό τους, δίχως να αφήνουν περιθώριο στους άλλους να τους καταλάβουν. Ξεχνούν πως τα νόστιμα φαγητά φτιάχνονται με απλά υλικά. Με ενοχλεί επίσης όταν βρίσκω άγουρες πένες να εναντιώνονται στην ελευθερία της έκφρασης. Σε βασικό μάθημα δημοκρατίας και συνεχίζουν να κόβονται. Θα ήθελαν να τους ζητάς την άδεια για να μιλήσεις. Να ‘χεις βύσμα ή λεφτά στην άκρη για να ανοίξεις μπλογκ. Τους εξαγριώνει η δημοκρατία που δήθεν επιθυμούν. Δεν είναι τυχαίο που οι γυναικείες πένες που ξεχωρίζουν στο διαδίκτυο ανήκουν σε φωνές που φαντάζουν ερμαφρόδιτες. Φοβούνται ότι δεν θα τους πάρουν διαφορετικά στα σοβαρά; Βρήκαν τρόπο να πρωτοτυπήσουν; Πιθανόν! Δεν παύουν ωστόσο να χαραμίζουν την εξυπνάδα τους. Σίγουρα όταν αρχίζεις και ανέχεσαι, όταν καταφέρνεις και συγχωρείς, η θεματολογία σου περιορίζεται. Όπως και να έχει, πρέπει να είσαι συνεχώς έτοιμος να αμφισβητείς κάθε σου λέξη.

- Στην τηλεόραση γράφουν «φέρτε πίσω τα κλεμμένα».

-Έγραψε μια τηλεκριτικός ότι πρόκειται για λαϊκισμό και σήμανε τηλεοπτικός ξεσηκωμός. Το ξύλο πάντως που υποστηρίζουν ότι έφαγαν οι επαναστάτες που υπηρετούν την τηλεθέαση, φαίνεται ότι λειτούργησε ευεργετικά. Μερικοί μπήκαν στο σύστημα και νομίζουν ότι μπορούν να ασχολούνται με την Αλεξανδράτου και να περνιούνται για σπουδαιότεροι. Η αγωνία τους να διαχωρίσουν τους εαυτούς τους από τα πίτουρα είναι σαν εκείνη της Τζούλιας που ήθελε να αποδείξει ότι το επίμαχο βίντεο ήταν ένα αναμνηστικό δωράκι από προσωπικές της στιγμές. Η κατηγορουμένη είχε τουλάχιστον την ευφυΐα να αλλάξει τακτική. Εκείνοι; Υποθέτω πως βυθίζονται ακόμα και γι’αυτό δεν έχουν καταλάβει ότι τους έχει πάρει όλους μαζί της στον πάτο. Τελικά, προτιμώ αυτόν που επιθυμεί να βγει στην τηλεόραση αποκλειστικά για να αποθεωθεί και παίρνει σβάρνα τα talent shows.

-Και οι ιδεολογίες;

-Έχουμε ταξικό πόλεμο είδα χθες σε έναν τοίχο γραμμένο. Πάλι πόλεμο; Το θέμα είναι να είχαμε ειρήνη. Οι πολιτικοί παραδέχονται ότι οι συζητήσεις γύρω από τις ιδεολογικές τους διαφορές έχουν περάσει στο χώρο της μεταφυσικής. Όταν πετυχαίνουμε, όλοι γινόμαστε λιγάκι δεξιοί. Αλίμονο. Ας προσέξουν όμως κάποιοι γιατί αρχίζουν και γίνονται ηθικολόγοι της τσέπης. Αν δεν έχει να φάει κάποιος, θα κλέψει. Δυστυχώς, δε χορταίνεις με όνειρα. Αφού όμως η αξία της ανθρώπινης ζωής είναι ανεκτίμητη όπως λένε, γιατί δεν μοιράζουν στον κόσμο λεφτά να ζήσει; Πάλι τη δικιά τους ζωή εννοούν; Είδες, είναι αυτό που σου έλεγα. Ενώ δεν υπάρχει πουθενά το εγώ, έχει συνεχώς το λόγο.

- Πώς θα σε πάρει όμως στα σοβαρά ο κόσμος; Πώς μπορείς να μην προτείνεις τίποτα; Πώς τολμάς να μην έχεις μια λύση;

- Θα σου απαντήσω με ερώτηση. Πώς αυτά που μας ενώνουν κατάφεραν άραγε να μας χωρίζουν; Οι περισσότεροι μιλάνε για σένα για να μη τα βάλουν με τον εαυτό τους. Μιλούν για αμφιβολία και δεν αμφιβάλλουν. Μιλούν για αγάπη και δειλιάζουν. Έρχεται όμως ένα πρωί που ξυπνάς και αποφασίζεις να είσαι δίκαιος με τους ανθρώπους. Η δικαιοσύνη είναι η μεγαλύτερη τιμωρία. Τίποτα δεν θα τους εκνεύριζε περισσότερο. Δύσκολο εγχείρημα αν σκεφτεί κανείς ότι δεν καταφέρνω καλά καλά να είμαι ειλικρινής μαζί μου όλες τις ώρες, όταν δεν ξέρω ποια αποθήκη του εαυτού μου να πρωτογεμίσω. Στην πραγματικότητα οι άνθρωποι ακόμα ζητούν την αδικία που τους ευνοεί. Κι όμως φίλε μου. Τους ακούω κι εγώ που ζητάνε πράξεις. Εγώ λέω ότι χρειαζόμαστε νέα λόγια κι όχι έργα. Όχι ακόμα τουλάχιστον. Στην πράξη μας τα πήραν τα λεφτά, όχι στη θεωρία. Αποτελεσματικότερες φωνές λοιπόν και όχι κραυγές. Αν είναι να πάρει τα όπλα ο κόσμος, αν αυτό κατάλαβε, ας δει Τζούλια καλύτερα. Χίλιες φορές η Τζούλια.

- Ο Μαρξ υποστηρίζει πως το ζήτημα δεν είναι να καταλάβουμε πώς λειτουργεί ο κόσμος, αλλά να τον αλλάξουμε. Ο Φλωμπέρ λέει πως αυτή είναι η ανθρωπότητα και το θέμα δεν είναι να την αλλάξεις, αλλά να την καταλάβεις.

- Και τα δύο ισχύουν. Ο κόσμος προς το παρόν αντιστέκεται. Δεν αλλάζει. Αλλά ίσως να μη χρειάζεται. Μπορεί τελικά να μη χρειάζεται να αλλάξουμε. Η γνώση και η σοφία της αδυναμίας μας να αλλάξουμε την ουσία της φύσης μας, μπορεί να μας φαινόταν αρκετή. Η συνειδητοποίηση της ανθρώπινης υπόστασης του καθενός μας και όχι η προκαταβολική του αθώωση από τη δεδομένη ύπαρξη της καλοσύνης του, θα βοηθούσε. Το οξυγόνο της συνειδητοποίησης αυτής θα μας έφτανε για να επιβιώσουμε. Θα αρκούσε δηλαδή να συμβουλευόμαστε έναν αυστηρό καθρέφτη. Είδες τελικά που είμαι αισιόδοξος;

-Ναι όμως πτωχεύσαμε. Σε αυτό έχουν δίκιο.

ε πληροφορώ πως δεν πτώχευσα ακόμα. Αναπνέω. Κουράστηκα να διαβάζω τις δημοσιογραφικές ανοησίες περί της πτώχευσης των ανθρώπων. Αν το βουλώσουν για λίγο, αν κάνουν λίγη ησυχία, θα ακούσουν τα παιδιά να χτυπάνε τα παράθυρα. Και μη σε ξεγελούν. Το μέλλον δεν σου ανήκει. Πώς θα μπορούσε άλλωστε; Το μέλλον δεν ανήκει σε κανέναν. Το παρόν πάντως όπως καταλαβαίνεις ανήκει σε αυτούς. Και στο λένε με τρόπο, μεταθέτοντας τη δική σου συμβολή για το προσεχές μέλλον. Φτάσαμε λένε στο σημείο μηδέν. Κάθε μέρα από εκεί ξεκινάμε και ζήτημα είναι αν φτάνουμε στο ένα. Κι εγώ όσο κι αν προσπαθώ, δεν άλλαξα πολύ. Αν κάτι γινόταν και μπαίναμε όλοι φυλακή, δεν θα υπήρχε πια καμία σκιά για την ενοχή μας παρά μονάχα μερικές για την αθωότητά μας. Θα γινόταν έτσι ο κόσμος καλύτερος;

-Όχι βέβαια. Υπάρχει δηλαδή ελπίδα;

- Το μόνο που απέμεινε στον άνθρωπο, το μόνο που είναι ακόμα ολοκληρωτικά δικό του, το μόνο που δεν αγοράζουν αν δεν το πουλήσεις για ένα κομμάτι κοινωνικού στάτους, είναι η έκφρασή του, η φωνή του. Έμαθε να ψηφίζει ανέντιμους πολιτικούς, να τρώει τα μεταλλαγμένα, να ερωτεύεται υλικά. Πως θα αποτοξινωθούμε λοιπόν από το ψεύτικο; Αυτό θα όφειλε να μας απασχολεί. Λες να βοηθήσει η κρίση; Αυτό κι αν θα ήταν παράδοξο. Μια άλλη ιδέα θα ήταν να ξεγυμνωθούμε μπροστά στους άλλους. Να μας στερήσουν τα απαραίτητα για να διεκδικήσουμε τα αυτονόητα. Να γίνει τηλεοπτικό θέαμα η κοινή μας μοίρα. Υπάρχω σημαίνει λογοκρίνω τη σιωπή μου. Κι η σιωπή είναι παιχνίδι της εξουσίας. Δεν ωφελεί σε τίποτα να το παίζουμε. Προς το παρόν, ακούω μόνο ψιθύρους. Πρέπει από την αρχή να κοιτάξουμε τι καρπούς έχει να μας προσφέρει αυτή η κοινή για όλους γη.

-Και τι θα έχει απομείνει από ανθρώπους εξουθενωμένους μετά τη μάχη με τον εαυτό τους; Θα δεις που τελικά ο εαυτός μας θα αποδειχτεί ανίκητος.

- Είδες λοιπόν. Ο εαυτός μας, όχι η βλακεία. Η βλακεία είναι ξεπερασμένη δικαιολογία. Η εξυπνάδα μας είναι το πρόβλημα. Αυτή τυλίχτηκε σαν φίδι γύρω από το λαιμό μας και μας έκοψε την αναπνοή. Το ίδιο μας το δίκιο μας έπνιξε γιατί το αναζητήσαμε στους άλλους, στην αποδοχή τους και στην καλή τους την κουβέντα. Τι μάχη θα δώσουν οι γραφιάδες όταν λένε ότι η βλακεία είναι ανίκητη; Λέει ο Ραζουμίχιν στον Ρασκόλνικοφ. «Παραδέχομαι πως είσαι έξυπνος. Πράγμα που δεν σε εμποδίζει καθόλου να είσαι βλάκας». Όταν τα βάζεις με τον εαυτό σου, δεν σημαίνει ότι τον διαλύεις. Τον πολεμάς συστηματικά αλλά με διαλείμματα, παρέχοντάς του ανάσες και ενέσεις. Όταν τα καταφέρεις, δεν έχω οδηγό επιβίωσης. Αυτόν θα τον γράψουμε μαζί.

-Και πού θα βρω ανθρώπους;

-
Ανθρώπους θα βρεις όταν δε θα φοβάσαι πια μήπως πληγωθείς. Θα ψάξεις πλάσματα που θα ανέχονται τα ελαττώματά σου επειδή θα βρίσκουν συγκλονιστικά τα προτερήματά σου. Ώρες ώρες απελπίζομαι όταν σκέφτομαι πως ούτε με μένα δεν ταιριάζω. Ανακαλύπτω διαρκώς καινούριους εαυτούς που μου ζητούν να τους υπηρετήσω. Κάθε μέρα κερδίζει κάτι περισσότερο και κάποιος. Κατάφερα ωστόσο μετά από πολλή εξάσκηση να αναγνωρίζω με κόπο τους αγγέλους. Δες έξω, είναι ήδη αργά για να τα παρατήσουμε. Κι ο έρωτας μόνο ένα πράγμα μπορεί να είναι: ποιον άνθρωπο θα διάλεγες αν σου έλεγαν ότι θα ζούσες μια ανέμελη ζωή; Εμείς ζητάμε έναν που θα μας την κάνει ανέμελη. Δεν είμαστε συνεπώς ελεύθεροι.

-Σταμάτα να λες αλήθειες, μου κάνεις κακό. Πες μου ένα ψέμα γλυκό να κοιμηθώ. Δε σου ζήτησα να με σώσεις.

-Είμαι πολύ φιλόδοξος. Θέλω να σου πω την αλήθεια, να στραγγαλίσω τον εγωισμό σου, να τον πνίξω με τα ίδια μου τα χεριά, να δώσω νόημα στην ύπαρξή σου. Αν το τίμημα είναι να γίνω ένα τέρας, είμαι έτοιμος να σε τρομάξω. Αν δεν αντέχεις τις σκέψεις μου, δεν κάνεις για μένα. Κλείσε τα αυτιά σου και τα μάτια σου. Πώς θα ‘θελα να ‘χω τη δύναμη να σας κάνω όλους ευτυχισμένους. Πως θα ήθελα να κλείσω το ξυπνητήρι της μάνας μου και να τη βάλω για ύπνο.

-Μη σκας. Ο Θεός είναι μεγάλος.

-Θα ήταν ιεροσυλία αν έλεγα ότι δεν θέλω μια θρησκεία με πιστούς που αυξάνονται αλλά με θεούς που προστίθενται; Όλοι οι δημιουργοί μέσα στην ιστορική διαδρομή, προσπάθησαν να δημιουργήσουν κάτι ανώτερο από τους ίδιους. Να μην απορρίπτουμε λοιπόν κι εμείς την υπόθεση ότι ο Θεός μπορεί να δημιούργησε κάτι τελειότερο από εκείνον. Οι σπουδαίοι δημιουργοί υπήρξαν πάντοτε κατώτεροι των έργων τους. Ακόμα και ο Θεός να κατέβαινε να μας σταυρώσει για τα λάθη μας, θα έπρεπε να βρούμε το θάρρος να του πούμε το αυτονόητο: ότι θα είχε άδικο.

-Όσο περνούν τα χρόνια, μου είναι σχεδόν αδύνατον να οργιστώ ειλικρινά με κάποιον που με προσβάλει. Μεγάλωσα και δεν άλλαξα καθόλου. Αγαπάω το ίδιο. Αλλά δεν μ’αρέσει αυτό που βλέπω στους άλλους. Κανείς δεν βλέπει μέσα μου.

-Πόσο μάλλον όταν προκαλείς. Όταν αρχίζουν να ψιλιάζονται ότι δε σου λείπει τίποτα. Θα βρουν όμως κάτι να πουν. Πάντα οι άνθρωποι βρίσκουν κάτι να πουν για τους άλλους. Κάτι για να σε μειώσουν και να αισθανθούν καλύτερα, αφού αγάπη δεν μπορούν να σου προσφέρουν. Αποφάσισε όμως ποιος θέλεις να είσαι. Μην τους κάνεις τη χάρη να το αποφασίσετε από κοινού. Δεν υπάρχει χρόνος για να τους περιμένεις. Εδώ που τα λέμε, κι εγώ σιχαίνομαι τα κοπλιμέντα όταν δε συντρέχει σοβαρός λόγος. Οι άνθρωποι συνηθίζουμε να κινούμαστε από το χυδαίο μηδενισμό στην απόλυτη λατρεία. Και τα δύο κρύβουν την ανάγκη μας να μας αγαπούν. Σίγουρα, η ενθάρρυνση δεν σου λέει τίποτα όταν έρχεται από ανθρώπους που δε σε καταλαβαίνουν. Ένα είναι σίγουρο: θα βρεθούν ακόμα πολλοί στο δρόμο μας που θα μας αδικήσουν. Μόνο το αντίθετο θα έπρεπε να σε παραξενεύει και να σε προβληματίζει. Ο εαυτός μας, όμως, ουσιαστικά και καθοριστικά, μόνο από εμάς τους ίδιους μπορεί να αδικηθεί.

-Αλήθεια, πως σκοπεύεις να ζήσεις; Αν κάποιος σε εκτιμούσε και σε υπολόγιζε, θα σου έδινε λεφτά για να σωπάσεις και όχι για να γράφεις.

- Λεφτά ε; Συνήθως αναζητάμε το τελευταίο πράγμα που χρειαζόμαστε. Αυτό και μόνο θα έπρεπε να μας βάλει σε σκέψεις. Το όμορφο θα ήταν να βρίσκεις νόημα κυρίως όταν δεν εργάζεσαι, όταν έχεις την τύχη να είσαι άρρωστος όπως έλεγε ο Σαρτρ. Από το να είμαι πάντως ψεύτικος, θα προτιμήσω να κάνω κάτι χειρωνακτικό. Θα σταματήσετε να με θεωρείτε και τεμπέλη. Σίγουρα το να μην κυνηγάς τα λεφτά δεν είναι ενήλικο. Μα τι τιμές απολαμβάνει ένας ενήλικος; Από πότε έγινε τιμητικός ο τίτλος; Όπου υπάρχει σκοτάδι έχεις χρέος να πηγαίνεις και να μεταφέρεις στον κόσμο φως. Εγώ θα ήθελα, αν με αφήνατε, να κάνω τη ζωή σας δύσκολη. Να είμαι βάρος. Και να μη σας νοιάζει όταν με διαβάζετε αν θα βουλιάξετε ή αν θα σωθείτε. Φτάνει να μη με εμπιστεύεστε. Δεν είναι εύκολο ένα όνειρο που απαιτεί συναίνεση.

-Ξέρεις τι θέλω να σου πω τόση ώρα και κρατιέμαι; Παλιά ήσουν πιο ευχάριστος. Πώς έγινες έτσι ρε μαλάκα;

-Το χιούμορ είναι παράνομο. Κλέβει χαμόγελα. Είναι πολύ πιο έντιμο απ' ό,τι ο διαρκής χειρισμός των συναναστροφών σου. Το προτιμώ ακόμα. Πιστεύεις περισσότερο αυτόν που σε κάνει να γελάς και δεν έχεις άδικο. Όσο για μένα, ποιος ξέρει τι έπαθα; Μπορεί να έκατσα σε κανένα ρεύμα και να σκέφτηκα. Θα μου περάσει. Αύριο θα μείνω μέσα, θα ντυθώ καλά και θα δω τηλεόραση. Το υπόσχομαι.

Τρίτη 16 Μαρτίου 2010

Ο Θεός δε μένει στο ρετιρέ


20% στην Εκκλησιαστική περιουσία; Ο 'Ανθιμος έχει δίκιο. Το ποσοστό είναι υψηλό. Ο Θεός είναι χαμηλότερα.

Ο Σαμαράς, ο Κίπλινγκ και ο Μάικ Μπάσετ


Τους δυο πρώτους τους ξέρετε ή για να το θέσω καλύτερα, θα έπρεπε να τους ξέρετε. Ο τρίτος, ο Μάικ Μπάσετ, είναι ο κινηματογραφικός προπονητής της Νόριτς που στην κωμωδία του Στιβ Μπάρον, γίνεται από το πουθενά ομοσπονδιακός τεχνικός της Εθνικής Αγγλίας. Πριν το κρίσιμο ματς με την Αργεντινή στο Μουντιάλ και ενώ η δημόσια διαπόμπευσή του βρίσκεται σε εξέλιξη, αποφασίζει να παραμείνει στο τιμόνι της ομάδας. Μπροστά στους εξαγριωμένους δημοσιογράφους ξεκινάει την απαγγελία του «If», αναγκάζοντάς τους να χαμηλώσουν το κεφάλι και να κρατήσουν σημειώσεις.

Ο Μάικ, ένας ταπεινός άνθρωπος χωρίς ιδιαίτερη μόρφωση, ήταν μεγάλος θαυμαστής του Ράντγιαρντ Κίπλινγκ. Η αναφορά του στο ποίημα δεν έχει τίποτα το ανέντιμο. Οι στίχοι του γίνονται σάλπισμα αντεπίθεσης, σανίδα σωτηρίας και προσευχή για τη νίκη. Αλλά σημαίνουν και την επιστροφή στην παράδοση μετά από μερικά αποτυχημένα πειράματα. «Ladies and gentlemen, England will be playing four four fuckin two» τους λέει και ολοκληρώνει το αριστούργημά του. Η συνέχεια είναι ξεκαρδιστική.

Ακούγοντας τον Σαμαρά να ανοίγει μια βαρυσήμαντη, αν κρίνω από το ύφος του, ομιλία με το ίδιο ποίημα, οι μύες του προσώπου μου σχημάτισαν το θελκτικό μειδίαμά μου. Τι τον ήθελε τον Κίπλινγκ; Από πότε η Ν.Δ άλλαξε ποιητή; Πάει ο Καβάφης, πήρε την άγουσα προς τα αποδυτήρια ακολουθώντας τον Καραμανλή; Πάνε τα μεγάλα ναι και τα μεγάλα όχι; Δεν θα έπρεπε να βγει κάποιο δελτίο Τύπου σχετικά με την αλλαγή του ποιητικού της εκπροσώπου;

Εγώ πάντως, ξαφνιάστηκα μεσημεριάτικα. Αποκαλύψεις είχε κάνει και ο Μάκης για τον Παναγιώτη Φασούλα την προηγούμενη εβδομάδα αλλά είχα νυστάξει και δεν έμαθα τι έκανε ο ψηλός. Το μόνο άλλωστε που θα μπορούσε να με εκπλήξει θα ήταν μια αποκάλυψη για το ότι στην πραγματικότητα ήταν κοντός, ότι ψήλωνε με ελεγχόμενο ντόπινγκ πριν τους αγώνες ή κάτι τέτοιο. Ποιος σοκάρεται ακόμα με τις οικονομικές ατασθαλίες στους Δήμους και στις Νομαρχίες; Απεναντίας, η αλλαγή φρουράς στις ποιητικές βραδιές της Ν.Δ, με έκανε να κουτρουβαλήσω από τα σύννεφα.

Η οπορτουνιστική και αποσπασματική χρήση του ποιήματος του Κίπλινγκ δεν εξυπηρετούσε σε καμία περίπτωση το συλλογισμό του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Του προσέφερε όμως άλλοθι και άφεση αμαρτιών. Αναδείκνυε την πλευρά του ποιήματος που τον βολεύει, ούτως ώστε να επαναφέρει αυτόν και την παράταξή του μια ώρα αρχύτερα στο δρόμο της εύκολης κριτικής, και μάλιστα όχι ιδιαιτέρως επιτυχημένα. Ο αρχηγός, ωστόσο, βρήκε το θάρρος να ζητήσει νομιμοποίηση από τον ποιητή και να πάρει την ευχή του. Όλοι, πλην της Ντόρας, κάνουν ποδαράκι για να ανέβει, ανοίγουν δρόμους και τραβάνε κουπί. Γιατί όχι λοιπόν και οι ποιητές; Γιατί να μη μεταμφιεστούν σε κλακαδόρους και χειροκροτητές; Γιατί να μην κουνήσουν τις κομματικές σημαίες;

Στην πραγματικότητα, πρόκειται για κανονική απαγωγή. Όταν οι πολιτικοί αναφέρονται στους ποιητές σε κομματικές εκδηλώσεις, νιώθω ότι διαπράττουν τουλάχιστον λογοκλοπή. Το ποίημα που επιλέγουν, γίνεται αυτομάτως στο στόμα τους, ένα φτηνό σύνθημα. Πιο φτηνό και από το «Γάμ… τον πού…τον Γιωργάκη, Βουλγαράκη, Βουλγαράκη». Στο ατυχές περιστατικό που δεν είναι μεμονωμένο, συναντάμε επίσης και τον αστείο εγωκεντρισμό του ερωτευμένου: η βεβαιότητα ότι ο ποιητής περιγράφει εμάς μοιάζει με εκείνη του χωρισμένου που θεωρεί ότι όλα τα τραγούδια τον έχουν επικηρύξει και αναφέρονται σε αυτόν και στο δράμα του. Μέσα από τα μικρόφωνα και τις κάμερες, οι Θεοί συνομωτούν και οι ποιητές προφητεύουν. Στη δική μας ανάγνωση, γίνονται εύκολα του χεριού μας με σκοπό να επισπεύσουν την επιστροφή της πολιτικής άνοιξης στη χώρα. Για ποιον λοιπόν γίνονται όλα αυτά, όπως ρωτούσε και ένα παλιό σκετσάκι του Αμάν; Μα, για τον Αντώνη Σαμαρά. Και για να εντυπωσιάσουμε το ανίδεο ακροατήριο. Προς τι όμως η βιασύνη; Ο λαός δίνει ευκαιρίες σε όλους τους αρχηγούς. Μήπως η αμηχανία υποδηλώνει τον κίνδυνο στον οποίο βρίσκεται η παράταξη;

Οι ποιητές δεν είναι εσωκομματικοί αντίπαλοι. Είναι επικίνδυνοι μόνο όταν χρησιμοποιούνται την κατάλληλη στιγμή. Δεν χρειάζεται να τους ξεπαστρέψουμε κι αυτούς. Έχουμε ήδη θρηνήσει τον Καρυωτάκη. Οι πολιτικοί, απεναντίας, έχουν επιδείξει διαφορετικού τύπου αδυναμίες. Ας μη γελοιοποιούνται. Θα έχουν το χρόνο όταν θα ξαναπάρουν την εξουσία.

Στην προσπάθεια για έξοδο από την κρίση, συνεισφέρω κι εγώ με δύο λιγότερο ποιητικά «Αν»: πρώτον, αν θεωρήσουμε ότι ο Σαμαράς είναι ένας ποιητής όταν μιλάει «για την ελπίδα της Ελλάδας που θα γεννήσει την Ελλάδα της ελπίδας», βρίσκω πολύ γενναιόδωρο εκ μέρους του το ότι σκέφτηκε να αναδείξει τον νεαρό και άσημο Κίπλινγκ. Πιο πιθανό ωστόσο φαντάζει το απαισιόδοξο σενάριο που λέει πως αν οι ποιητές είναι ακόμα οι ανομολόγητοι νομοθέτες της ανθρωπότητας όπως έλεγε ο Σέλει, πρέπει άμεσα ο Αντώνης να χαράξει την υπερασπιστική του γραμμή για μια έκτακτη εξεταστική. Εξάλλου, καθώς πλησιάζει το Πάσχα, η Δεξιά του Κυρίου θα έχει την ευκαιρία να αναζητήσει περισσότερα κοινά και ουσιαστικότερη παρηγοριά στο τροπάριο της Κασσιανής. Και ποιος ξέρει; Το ότι δεν τα κατάφεραν τα θα, δεν σημαίνει απαραίτητα ότι θα αποτύχουν και τα αν.

Υ.Γ: Ο Σαμαράς ζήτησε συγγνώμη που η κυβέρνηση της Ν.Δ δεν ήταν τόσο αποφασιστική όσο έπρεπε. (Αν)τώνη, χωρίς να θέλω να σε στενοχωρήσω, προτιμώ μια συγγνώμη χωρίς αστερίσκους και υποσημειώσεις. Σε σχέση βέβαια με αυτά που λες και απαγγέλεις κατά καιρούς, δεν μπορώ να πω, ήταν επιτυχημένο.

Τρίτη 9 Μαρτίου 2010

Εγχειρίδιο για διανοούμενους

Όταν ξενυχτάς, κάποιος έρχεται και σου ψιθυρίζει τα μυστικά αυτών που κοιμούνται. Πώς θα ενωθεί όμως ο κόσμος; Τα πολλά εγώ δεν κάνουν ένα εμείς.

Ο ρόλος μου πολύ πιθανόν με υπερβαίνει. Νιώθω σαν τεχνικός εγκεφάλων που δεν ξέρει από πού να αρχίσει. Δεν έχω την άδεια να κάνω κάτι, δεν ξέρω καν αν έχω το δικαίωμα να πειράξω τα καλώδια. Αυτοί που ξέρουν, μου φωνάζουν να μην τα αγγίζω γιατί θα τα κάνω χειρότερα. Τολμώ όμως ακόμα να φλερτάρω με την ηλεκτροπληξία. Τυραννιέμαι και δυσπιστώ γιατί έχω ανάγκη να πιστέψω σε κάτι, έστω και στη δικιά μου παράφωνη σκέψη. Η σιωπή είναι η μεγαλύτερη εξουσία-κι εγώ δεν τα πάω καλά με τις εξουσίες.

Παρατηρώ όμως τον εαυτό μου. Η ανάγκη μου να διαφοροποιηθώ και να αποστασιοποιηθώ είναι μεγαλύτερη από το να ενωθώ με κάποιον. Στην ένωση νιώθω πως χάνω τη δύναμή μου. Δεν περνάει από το μυαλό μου μια επιλογή που θα με περιόριζε. Ίσα-ίσα, με κάνει να αηδιάσω. Στην πραγματικότητα ποτέ δεν συγχώρησα τον Θεό που με έριξε στον κόσμο ανάμεσα στους άλλους. Θα ήθελα το προσωπικό μου βασίλειο. Όταν ωστόσο βρήκα το θάρρος να αναμετρηθώ με τον εαυτό μου, βγήκα λιγότερος.

Η εμπειρία μου αυτή, με κάνει να θέλω να αθωώσω τους πάντες. Μπορεί να μην έπεσαν πάνω στις σωστές μουσικές, στους σωστούς ανθρώπους, στα σωστά ερεθίσματα. Οι άνθρωποι που βρήκαν τα μέσα για να ζουν καλύτερα και να σκοτώνονται, δεν κατάφεραν να βρουν έναν τρόπο για να αγαπάει ο ένας τον άλλον. Αυτό θα ήταν ένα θαύμα στο οποίο θα αποτύγχανε και ο ίδιος ο Χριστός.

Τι με ρωτάς; Φυσικά και θέλω κάτι καινούριο και πιο φρέσκο. Ο κόσμος όμως δεν αλλάζει με προτάσεις και πρωτοβουλίες, αλλά με κοσμογονίες. Θα έπρεπε να εργάζομαι νυχθημερόν για την αφύπνισή του, να εξαντληθώ πάνω από το ναρκωμένο τέρας για να του δώσω ζωή, να το ταϊζω με τις ιδέες μου. Και μου φαίνεται ότι δεν με έχει συνεπάρει αρκετά ο τιτάνιος αυτός σκοπός.

Πρέπει να απαιτήσω από τον εαυτό μου περισσότερα. Δεν θα ξαναείμαι κατώτερος των περιστάσεων. Πρέπει να γίνω ένας ήρωας ειρήνης. Δεν θα υπνωτιστώ ξανά από την ομορφιά της ενασχόλησής μου, δεν θα αποκοιμηθώ πάνω στα βιβλία, δεν θα σκεπαστώ από τις σελίδες τους. Η σελίδα που ζητάω να αλλάξει, δεν πρέπει να ξεχνάω ότι τις περισσότερες φορές, είναι ασήκωτη- ίσως επειδή έχει και εμένα μέσα της που κοιμάμαι. Η βλακεία είναι αήττητη ειδικά όταν δε βλέπω την ώρα να φυγομαχήσω, να σας μισήσω και να συνταξιοδοτηθώ πνευματικά. Πρέπει όμως να συνεχίσω να κάνω τη ζωή σας δύσκολη. Από πόσα ραντεβού μπορώ να λείψω; Στις πόσες απουσίες κόβομαι;

Στη γη δεν έχει μείνει άνθρωπος σχεδόν που να μην αξίζει ο κόπος να τα βάλεις μαζί του. Δεν έμεινε όμως και κανένας χωρίς ένα σταυρό στην πλάτη του. Το παιχνίδι αρχίζει και σκληραίνει. Είναι ζήτημα πια ζωής και θανάτου. Κι εγώ επέλεξα να αλλάξω τον κόσμο με το ενδιαφέρον μου και όχι με την αδιαφορία μου.

Στο κατώφλι της πόρτας μου,ωστόσο, ξεπρόβαλε πρόσφατα η τελευταία. Δεν ανησύχησα. Η παρουσία της απέδειξε ότι το ενδιαφέρον μου είναι αληθινό. Δεν είναι κακό που δεν διαρκεί. Υπάρχουν στιγμές που δεν θα με ενδιέφερε αν έπαιρναν όλα φωτιά. Μια φωτιά ζητούσα κι εγώ πάντα αλλά από αυτήν που ανάβει, όχι από εκείνη που καίει. Συγγνώμη που ακόμα τις μπερδεύω.

Συμβολή στη σύγχυση

Έπεσε χθες στα χέρια μου ένα αφιέρωμα της Ελευθεροτυπίας για τον Καζαντζάκη. Σε ένα γράμμα του προς τη Γαλάτεια σχολιάζει τις πολιτικές εξελίξεις: «Τι ντροπή αλήθεια ένας λαός σαν της Ελλάδας να μην έχει στην κρίση, τούτη τη στιγμή, μια φωνή γενναία, καθαρή, να μιλήσει».

Έναν αιώνα σχεδόν μετά, μου λείπει πολύ μια τέτοια φωνή. Ορισμένοι διανοούμενοι νομίζουν ακόμα ότι ο κόσμος θα αλλάξει επειδή το αποφάσισαν σε μία αίθουσα. Ότι ο Θεός θα τους λυπηθεί-πώς θα γίνει αυτό όταν οι περισσότεροι είναι αριστεροί; Το μόνο που στην ουσία μπορούν να αποφασίσουν είναι να αγωνιστούν. Χωρίς να περιμένουν να δουν κανένα αποτέλεσμα. Μου προξενεί εντύπωση που δεν το γνωρίζουν. Χρειαζόμαστε μία παγκόσμια κινητοποίηση, ένα κίνημα που για να οργανωθεί θα απαιτούσε χρόνια και προπάντων ακόμα μεγαλύτερη φτώχεια και καταπίεση.

Τι κάνουν όμως οι άνθρωποι; Ακόμα και οι άμεσα ενδιαφερόμενοι φαίνεται να χαρίζουν το μέλλον τους στις αγορές, αδιαφορώντας για τις εξελίξεις, υπονομεύοντας την ίδια τους την ύπαρξη. Τη μια και μοναδική τους ευκαιρία να ζήσουν. Δεν τους ενδιαφέρει τίποτα πέρα από την πάρτη τους. Κι αυτό τους γεμίζει με περίσσεια αυτοπεποίθηση και αισιοδοξία που δεν διαθέτω. Τι χρειάζομαι λοιπόν εγώ; Ποιος είναι ο ρόλος μου; Να γκρινιάζω χαριτωμένα; Η δικαιολογία μου είναι ότι φοβάμαι πως η κρίση τους δίνει την ευκαιρία που περίμεναν: να γίνουν ακόμα χειρότεροι.

Εδώ μέσα δε γράφω για μένα. Το ξεκαθαρίζω. Γράφω για εμάς. Αν σας μισούσα, δεν θα ήμουν εδώ. Για μένα δεν θα έμπαινα σε τόσο κόπο. Το να μιλάω μου είναι επώδυνο και ψυχοφθόρο. Δε σκέφτομαι όμως να το βουλώσω. Είναι μια πρόκληση να απευθύνεσαι στον κόσμο που έχει ταμπουρωθεί μέσα στο σπίτι του και φοβάται να αλλάξει καταφύγιο, εγκαταλείποντας την τηλεόρασή του. Κυρίως όμως τα έχω βάλει με τους άλλους που του απευθύνονται. Ποιος νοιάζεται πραγματικά; Δεν θέλω να πιστέψω ότι δεν ενδιαφέρεται κανένας. Είναι καιρός όμως να λογαριαστούμε.

Η αδικία ίσως και να είναι αναπόφευκτη. Η δικαιοσύνη θα μας ζητούσε να καταγγείλουμε τον ίδιο μας τον εαυτό όπως πρότεινε ο Μαρξ. Για αυτόν, όμως, κάνουμε τα στραβά μάτια. Σέβομαι απόλυτα αυτούς που σκέπτονται διαφορετικά. Δεν τρέφω όμως κανέναν σεβασμό για αυτούς που δε σκέφτονται καθόλου. Η αμφιβολία είναι η σκέψη. Η σκέψη είναι αμφιβολία. Κι εμείς γεμίσαμε αδιάφορους ειδικούς που δεν μας εκφράζουν. Η αδιαφορία τους μπορεί τελικά να μη σας ενοχλεί. Σας αρέσει όμως να παριστάνετε ότι σας ενοχλεί.

Να λοιπόν το πρόβλημα. Μπαίνω στον πειρασμό να γενικεύσω. Δυσκολεύομαι να σας περιγράψω. Γι’αυτό ακριβώς πρέπει να πάρετε το λόγο. Αν σας αγαπούσα ολοκληρωτικά, ίσως να σας έλεγα και εγώ ψέματα. Το ερώτημα εξάλλου εκκρεμεί. Λες αλήθεια επειδή σέβεσαι τον άλλον όπως έγραψε ο Ράιχ ή επειδή τον περιφρονείς βαθιά όπως έλεγε ο Ντοστογιέφσκι; Ό,τι και από τα δύο να συμβαίνει, μένει το χρέος που σιγοκαίει στην καρδιά του Καζαντζάκη: να φωνάζουμε στην ερημιά. Εξ όσων γνωρίζω, οι πιο πολλοί επιθυμούν να πεθάνουν στον ύπνο τους. Αν συνεχίσουν έτσι, δεν θα είναι τόσο δύσκολο όσο νομίζουν.

Δικαίωμα στη μελαγχολία


Ο Σκυτεναίρ έλεγε ότι «υπάρχουν μερικά πράγματα με τα οποία δεν αστειεύεσαι. Δεν αστειεύεσαι αρκετά». Μου λείπει και εμένα αφάνταστα η ανεμελιά της περιόδου Ζαχόπουλου που συνέπεσε με τα εγκαίνια του blog μου. Πεθύμησα την Τσέκου, τον εργατολόγο, τον Στέφανο Χίο. Δεν έφτασα στο σημείο να με ενοχλούν τα αστεία, αλλά αυτή τη στιγμή αισθάνομαι ότι με κοροϊδεύουν όταν προσπαθούν να με κάνουν να γελάσω. Μελαγχολώ περισσότερο. Δεν χρειάζεται να είναι κανείς οικονομολόγος για να καταλάβει ότι καταφέραμε να δανειστούμε, βάζοντας την οικονομία στο δρόμο της ύφεσης.

Οι ξετρελαμένοι τροχονόμοι των αγορών και οι υπηρέτες τους δε σου συγχωρούν ότι δεν κυνήγησες την ευκαιρία σου να γίνεις πλούσιος. Γι’ αυτό θεωρούν ότι σου αξίζει να πληρώσεις. Στον κόσμο τους είσαι αποτυχημένος. Δεν μπορούν να διανοηθούν ότι υπάρχουν άνθρωποι που δεν λαχταρούν να δουν χρήματα σε δεσμίδες, κάποιοι τόσο ξεροκέφαλοι, επικίνδυνοι και περήφανοι που θέλουν να αποδείξουν ότι αξίζουν και χωρίς πολλά λεφτά. Είναι αυστηροί μαζί μας γιατί δεν διανοούνται ότι τα λεφτά τους δεν έχουν καμία αξία. Ότι δεν έχουν την αξία που εκείνοι τους αποδίδουν. Προσβάλλαμε το Θεό τους και σαν μουλάδες ζητούν να μην αστειευόμαστε με τον Μωάμεθ τους.

Το σύστημα, αν ήταν σοφό και δίκαιο, θα επιβράβευε την έλλειψη χρημάτων. Αν το σκεφτείτε λογικά, γι’αυτό μας τα έδωσε. Για να τα ξοδέψουμε. Όχι για να τα διαχειριστούμε αλλά για να τα σπαταλήσουμε. Σε έργα, μισθούς, συντάξεις, κλοπές, μίζες κ.α. Σε ανθρώπους τα έδωσαν. Μας χαρτζιλίκωσαν και τα θέλουν πίσω. Άκου που πήγαν τα λεφτά…Τι ηλίθια ερώτηση. Αποκλείεται να νόμιζαν ότι θα τους τα επιστρέψουμε. Να τα βρούμε που; Οι νόμοι της ηλίθιας και παράλογης αγοράς τους συνεχίζουν να καθορίζουν τις ζωές εκατομμυρίων ανθρώπων και γι’αυτό προσπαθούν να μας πείσουν ότι δεν είναι απλά τα πράγματα. Σε ένα δίκαιο κόσμο, όμως, θα όφειλαν να είναι.

Οι προτεραιότητες θα ήταν διαφορετικές. Οι προστάτες μας θα ήταν αμείλικτοι εκεί όπου συγκεντρώνεται το χρήμα. Κάτι τέτοιο θα ήταν ανεπίτρεπτο. Εκεί θα γεννιόταν η καχυποψία, τότε μόνο θα έπαιρναν μέτρα και θα παρείχαν βοήθεια. Όποιος έγινε εκατομμυριούχος, το μετάνιωσε. Γιατί έπρεπε να γελοιοποιηθεί τόσο; Γιατί δεν τον προστάτευσε κανείς; Από την άλλη, το ασυγχώρητο λάθος των πολιτικών μας ήταν ότι έχτισαν μια χώρα σε γυάλινα πόδια, χωρίς ανάπτυξη, χωρίς όραμα, να εξαρτάται από τις ορέξεις των τοκογλύφων της, σε σημείο που νιώθουμε πια ότι ακόμα και αυτή είναι δανεική, ότι τη χρωστάμε κι αυτήν σε κάποια τράπεζα. Η ζωή μας έγινε μια ευγενική παραχώρηση των Βρυξελλών.

Τα λεφτά για τα οποία οι περισσότεροι μοχθήσατε, δεν ήταν ποτέ δικά σας. Γι’ αυτό είστε κλέφτες και όχι επειδή κλέψατε. Συνέδεσαν την εντιμότητά σας με το αν είστε ειλικρινείς φορολογούμενοι. Από αυτό καταλαβαίνει κανείς πόσο επιφανειακές έχουν γίνει οι συζητήσεις που αφορούν στη ζωή μας. Αν κρύψατε κάτι, αν ξεχάσατε καμιά απόδειξη, θα καείτε στην κόλαση. Εκείνοι θα συνεχίσουν να σας κλέβουν κι εσείς θα μετράτε κάθε μέρα τα ψιλά σας. Τα καλά νέα είναι ότι τα νέα μέτρα δεν μας απαγορεύουν να κλέβουμε. Ίσως πρέπει να κλέβουμε λιγότερο όπως θα πρότεινε ο Ντάριο Φο. Ή να αποδεχόμαστε τον ενοχλητικό ρόλο του τίμιου μέλους μιας διεφθαρμένης κοινωνίας.

Στον Τύπο, σας κατηγορούν και για κάτι ακόμα: έχετε μεγάλη ιδέα λένε για τον εαυτό σας. Υποστηρίζουν ότι δεν εξελίσσεται και καμία σπουδαία επιχείρηση κερδοσκοπίας εις βάρος της χώρας. Λένε ότι φταίξαμε εμείς. Προφανώς. Δεν ήθελε πολύ μυαλό για να φτάσεις στο συμπέρασμα. Αποφαίνονται: Έλληνα ξύπνα, δεν είσαι μοναδικός. Τα βάζουν με τον εθνικισμό σας. Κι όμως, αν προσέξετε τι λένε, πιστεύουν σε μια διαφορετική μοναδικότητα, φασιστικού τύπου. Λένε ότι οι πολιτικοί μας υπήρξαν οι πιο διεφθαρμένοι. Παιδαριώδες λάθος. Πιστεύουν στην ελληνική μοναδικότητα της αρπαχτής και της κλεψιάς. Υποστηρίζουν ότι είστε τέρατα και ότι πρέπει να τιμωρηθείτε για αυτούς που εκλέξατε. Θα δεχόμουν πιο εύκολα ότι οι πολιτικοί μας υπήρξαν ανίκανοι. Αλλά μεγαλύτεροι κλέφτες, δεν είναι.

Πολλοί επίσης είναι αυτοί που δεν μπορούν να διαχωρίσουν ότι η θέση του πρωθυπουργού και η θέση του πολίτη-και ενίοτε του Σκανδαλίδη- διαφέρουν. Αν διαμαρτυρηθείς, δε σημαίνει ότι στρέφεσαι εναντίον του Παπανδρέου και ότι είσαι ανεύθυνος. Δηλώνει απλά ότι είσαι ζωντανός. Αυτοί που ενοχλούνται, ας απευθύνουν στη νεολαία τις υποδείξεις τους. Σε εμάς που είμαστε πρώτα ονόματα στην ανεργία. Η δημοσκοπική μου αντίδραση αν εσάς σας βολεύει, εμένα δε με καλύπτει. Ξέρω ότι η δουλειά του πρωθυπουργού είναι άλλη και σέβομαι τις προσπάθειές του. Οφείλει να χτυπήσει τη φοροδιαφυγή, να φορολογήσει την Εκκλησία, να μειώσει τους εξοπλισμούς-όλα αυτά βέβαια δεν καλμάρουν τις αγορές όπως το κατάφεραν οι περικοπές μισθών. Αλλά εγώ είμαι πολίτης. Δεν αντιδρώ επειδή θέλω να καταστραφούμε, αλλά κάτι πρέπει να πω.

Τα αρνητικά δεν βρίσκονται στα συστήματα. Καλό θα είναι να σταματήσουν οι ειρωνείες προς τους κομμουνιστές για το εργοστάσιο που έκλεισε. Έχουν εξάλλου τα δικά τους προβλήματα. Ο Γιώργος Ρούσης γράφει στην Ελευθεροτυπία κάτι που θα μας βοηθήσει: « Σε αντίθεση με το πώς αντιμετωπίζει η αστική ιδεολογία και η εγκλωβισμένη στη δίνη της αναρχίας της αγοράς τεχνοκρατική σκέψη, η υπάρχουσα πραγματικότητα πρέπει να αντιμετωπίζεται διαλεκτικά, να αντιμετωπίζεται δηλαδή στην κίνησή της και όχι στατικά, να αντιμετωπίζεται όχι ως κάτι μόνιμο και αμετακίνητο αλλά ως φορέας μιας παρελθούσας ιστορικής εξέλιξης και ταυτόχρονα ως φορέας μιας μελλοντικής προοπτικής». Ο κόσμος δηλαδή αλλάζει, με ή και χωρίς τη θέλησή μας.

Ο Μπρεχτ θα πει: «Οι καιροί της πιο σκληρής καταπίεσης είναι τις πιο πολλές φορές καιροί όπου γίνεται πολύς λόγος για μεγάλα και υψηλά πράγματα. Χρειάζεται θάρρος για να μιλάς σε τέτοιους καιρούς για πράγματα τόσο χαμηλά και τόσο φτηνά, όπως το φαγητό και το σπίτι του εργαζομένου, μέσα σε µια βοή από ξεφωνητά που λένε ότι το βασικό είναι το πνεύμα της θυσίας». Σας θυμίζει κάτι;

Τρομάζω με αυτόν που αδιαφορεί, που δεν νοιάζεται, που αισιοδοξεί για να μη σκεφτεί. Που σκέφτεται όχι πώς θα ζήσουμε όλοι καλύτερα, αλλά πώς θα γίνει να ζήσουμε όλοι χειρότερα. Και πιο πολύ με ενοχλούν οι μετά Χριστόν προφήτες. Ήταν ελάχιστοι οι άνθρωποι που έβλεπαν το παγόβουνο. Η ορχήστρα των Μ.Μ.Ε, ξεπερνώντας σε αντοχές εκείνη του Τιτανικού, συνεχίζει να παίζει, καθώς βυθιζόμαστε, αποκλειστικά mainstream σκοπούς. Γι'αυτό κι εγώ σκέφτομαι να διατηρήσω τα δικαιώματά μου στη μελαγχολία, αφού εργασιακά δεν ήταν θέλημα των αγορών να αποκτήσω. Δεν πειράζει, μια άλλη φορά θα γίνει κι αυτό.

Τετάρτη 3 Μαρτίου 2010

Ο πρωθυπουργός πέθανε


Ο Κορυζής αυτοκτόνησε πριν μπουν οι Γερμανοί στην Αθήνα. Ο Γιώργος επέλεξε να ζήσει. Να δεις, πώς το λέγαν αυτό το καλό παιδί που είχαμε πρωθυπουργό τα τελευταία χρόνια; Τον καταλληλότερο... Αυτό ντε, το παχουλό αγόρι... Δε μου έρχεται ρε γαμώτο. Αυτές τις κρίσιμες ώρες για το έθνος, θα ήταν καλό ο πρωθυπουργός-τρόπος του λέγειν- να τον συμβουλευτεί. Κάπου στη Ραφήνα δεν έμενε; Έχει κολλήσει εντελώς το μυαλό μου. Δες πάντως ατυχία: να θέλεις να σου ζητήσει συγγνώμη κάποιος και να μην μπορείς να τον θυμηθείς. Αλλά ας τον αφήσουμε αυτόν. Θυμάται κανείς έστω τον προηγούμενο; Είναι απόλυτη ανάγκη να αρχίσουμε να θυμόμαστε. Συγγνώμη, το ξέχασα, εσείς δεν ασχολείστε με την πολιτική.

Οι ελεγκτές-κατακτητές ένιωσαν λέει έκπληξη με τη δημοσιότητα που δόθηκε στην επίσκεψή τους. Δεν είχαν καταλύσει μόνο εδώ τη δημοκρατία. Ήταν όμως η πρώτη φορά που την καταπολεμούσαν στην κοιτίδα της. Σήμερα, τα μέτρα τους ανακοινώθηκαν. Φυσικά και θα πληρώσουν αυτοί που δεν έχουν. Οι υπόλοιποι προνόησαν. Δε νομίζετε κι εσείς ότι τους αξίζει μία επιβράβευση; Θα ζοριστούν βέβαια κι αυτοί.

Τώρα τα βάζεις με το διεφθαρμένο πολιτικό σου. Κι όμως, το ότι ήταν διεφθαρμένος θαύμαζες πάνω του. Αυτός ήταν ο βασικός λόγος που τον ψήφιζες. Τότε μόνο ένιωθες τιμή όταν του έσφιγγες το χέρι. Δε θαύμαζες τον άνθρωπο αλλά την ανθρωπιά του κλέφτη. Καλή μας ύφεση. Η πρώτη επαναστατική πράξη που μπορείτε να κάνετε είναι να μη δείτε δελτία ειδήσεων. Κι από αύριο, έχει ο Θεός.

Λόγια ενός αποτυχημένου

Τέλος πάντων, να, φαντάζομαι όλα ‘κείνα τα πιτσιρίκια να παίζουνε ένα παιχνίδι σ’ένα μεγάλο σικαλοχώραφο και τα ρέστα. Χιλιάδες πιτσιρίκια και δεν είναι κανένας εκεί-θέλω να πω, κανένας μεγάλος- εκτός από μένα. Και γω στέκομαι φύλακας, στο χείλος ενός τρελογκρεμού. Αυτό που πρέπει να κάνω είναι να τα πιάνω άμα κάνουνε να πέσουνε στο γκρεμό- θέλω να πω, άμα τρέχουνε και δε βλέπουνε πού πάνε, πρέπει να πετάγομαι από κάπου και να τα πιάνω. Αυτό θα κάνω όλη μέρα. Θα ‘μαι μονάχα ο φύλακας στη σίκαλη, να πιάνω τα παιδάκια και τα ρέστα. Το ξέρω πως είναι παλαβωμάρα, αλλά είναι το μόνο πράμα που ‘θα θελα να ‘μαι στ’ αλήθεια. Το ξέρω πως είναι παλαβωμάρα. J.D.Salinger- Φύλακας στη σίκαλη.

Δευτέρα 1 Μαρτίου 2010

Ο Έλλην Πάτο


Είσαι έτοιμος να πετάξεις. Όλα είναι στη θέση τους. Ξεπέρασες το πρόβλημα. Ανέβαζες στροφές. Τίποτα πια δεν μπορεί να σε σταματήσει παρά μόνο ένα νέο πρόβλημα. Και παρουσιάζεται στην ώρα του. Πριν το κρίσιμο ραντεβού. Πριν λάμψεις στο «Θέατρο των ονείρων» σου. Πριν βαδίζεις στα χνάρια του Ρονάλντο και του Κακά. Του κάθε ήρωά σου. Δεν φοβόσουν ούτε την Μάντσεστερ- ούτε τη ζωή. Αλίμονο. Κάθε φορά την απέκλειες και έφτανες μέχρι τον τελικό.

Το ματς με την Αταλάντα είχε κριθεί. Από την αρχή έμοιαζε με ενοχλητική διαφήμιση πριν το φινάλε της ταινίας. Είδες όμως ανοιχτό χώρο και είπες να τρέξεις. Αυτό δεν το αλλάζεις με τίποτα στον κόσμο. Νιώθεις κάθε φορά σαν να 'σαι κρατούμενος και να σου άφησαν την πόρτα του κελιού σου ανοιχτή. Δεν το σκέφτεσαι. Θέλεις να δραπετεύσεις. Καθαρός αέρας και 'συ να τρέχεις δίπλα του με την μπάλα στα πόδια να υπακούει τυφλά. Σου τη σπάνε οι κλειστοί χώροι. Σε πνίγουν, σε περιορίζουν και δε σε αφήνουν να εκφραστείς. Τρία λεπτά νωρίτερα, αν σε έβγαζε ο προπονητής σου στη θέση του Μποριέλο για να σε ξεκουράσει, θα ήσουν υγιής. Δύο γκολ είχες βάλει και εκείνος μόνο ένα. Τη δικαιούσουν μια ανάσα. Μα δε σε προστάτευσε. Δεν γνώριζε τι κρυβόταν πίσω από τα εναπομείναντα λεπτά, τι θα προκαλούσε μια ακόμα επιτάχυνση. Η άγνοια είναι το άλλοθί του.

Ξαφνικά εσύ είσαι ο ένοχος. Δημιούργησες ένα ματς που θα πλανιέται από πάνω του το αν. Τι θα γινόταν αν έπαιζες; Δεν έχεις όμως τίποτα σοβαρό. Θα το ξεπεράσεις. Είσαι 20 χρονών. Ο οπαδός ωστόσο δεν έχει τα νιάτα σου. Αν πηγαίνουν όλα στραβά, κάθε φάση θα του φαίνεται ψεύτικη. Αν γίνει το θαύμα, θα σε ξεχάσουν και θα την έχεις βγάλει καθαρή.

Κάθε μέρα κάτι χάνεις στη ζωή. Την ίδια ώρα κάτι αόρατο κερδίζεις. Ο χρόνος δεν αναπολεί αυτά που άφησε. Είναι απόλυτα πειθαρχημένος. Δεν ξεχνάει ποτέ τίποτα. Σκέφτεσαι πως αν μπορούσες, θα γυρνούσες μερικά μέτρα πίσω. Θα του έκανες μια προσποίηση και θα ‘φευγες απ’ την άλλη. Αν ήξερες ότι θα σου τη φέρει, θα τον εξαπατούσες. Θα παραποιούσες μερικά στοιχεία της φάσης. Αλλά δεν μπορείς. Τώρα είσαι κάτω και πονάς. Σε παίρνουν με το φορείο και σε μεταφέρουν έξω. Θα επιστρέψεις. Αλλά δεν θα ‘σαι στο εφετινό ραντεβού.

Τελικά όλοι είναι Έλληνες. Ακόμα και ο Πάτο. Λιγουλάκι, βέβαια, πιο ανυποψίαστος...