2012!

Αν χαιρόμαστε έτσι που μπήκε ο επόμενος χρόνος, τι θα κάναμε αν μας έλεγαν ότι θα μπει ο παλιός; Ρίξαμε όλα τα δεινά και τις συμφορές μας στο 2009 προπηλακίζοντάς το και γεμίσαμε με ευχές το 2010 για να παρηγορηθούμε. Ακολουθήσαμε πιστά το σκεπτικό του κλέφτη που τα ρίχνει όλα στον συνεργό του. Έξυπνη αλλά όχι και αποδοτική τακτική.

Μπροστά στα ίδια προβλήματα μας έφερε το νέο έτος. Μας αποκάλυψε μάλιστα ότι μας ξεγέλασε από την πρώτη κιόλας μέρα. Η Πρωτοχρονιά και οι πρώτες μέρες του 2010 είχαν απ'όλα. Φόνους, δολοφονίες, βομβιστικές επιθέσεις, κρίσεις, τις 100 πρώτες μέρες της κυβέρνησης. Όλα τα βρήκαμε στη θέση τους. Η πλούσια ειδησεογραφία ήταν η σαφέστερη ομολογία ομοιότητας του 2010 με το 2009.

Οι αλήθειες που αναζητάμε μια ζωή, είναι γνωστές σε αυτούς που «φεύγουν». Έρχονται όμως καινούριοι άνθρωποι, φρέσκοι, ανενημέρωτοι, έτοιμοι να πιστέψουν σε οποιονδήποτε και σε οτιδήποτε και τους ζητάμε στον κόσμο αυτό να πάρουν θέση, πριν τον γνωρίσουν. Σκέφτομαι, όμως, σημαίνει πάνω από όλα καταρρίπτω μύθους, παρά χτίζω αλήθειες. Όταν έρχεται κάποια στιγμή η μέρα που κάτι μέσα μας καλεί τον καθένα μας να κάνει διορθώσεις στις σκέψεις του, είναι συνήθως αργά. Μεγαλώνοντας θα πιστεύαμε σε οτιδήποτε προκειμένου να ξεφύγουμε από τη ζόρικη συζήτηση. Λατρεύουμε με πάθος το ανώδυνο όπου κι αν το βρούμε, ώσπου φτάνουμε να αγαπάμε το ψεύτικο και το πλαστό και να το αναγνωρίζουμε σαν αληθινό. Ο φωνακλάς εγωισμός έχει μονίμως το λόγο.

Για να χωρέσει αυτός ο κόσμος στο μυαλό μας, τον υποβάλλουμε υποχρεωτικά σε μία σμίκρυνση. Γίνεται ο εαυτός μας. Που δεν παύει ωστόσο να είναι η βασική πηγή κατανόησής του. Η ψυχρή λογική μας δεν βλέπει βαθιά. Αυτοί που την απεχθάνονται, την ασκούν και βιαιότερα από όλους. Προσπαθούν να φέρουν τον κόσμο στα μέτρα των δικών τους προτιμήσεων. Η κριτική ωστόσο είναι μια κατεξοχήν δημιουργική ενασχόληση. Είναι η πιο υπεύθυνη πράξη που μας ζητάει η ζωή μας να κάνουμε. Όσοι την ευτελίζουν και ηθικολογούν, έχουν σίγουρα καιρό να...πηδήξουν.

Κάμποσοι άνθρωποι της τέχνης και των γραμμάτων όταν δεν μιζεριάζουν ανέξοδα, εκφράζονται κατά της κοινωνίας με το χειρότερο τρόπο. Αφού δεν άλλαξε ο κόσμος μετά και από το δικό τους ενδιαφέρον, καταδικάζουν τη δημοκρατία εις θάνατον. Βιάζονται να δουν τα αποτελέσματα της ενασχόλησής τους. Η ανυπομονησία τους είναι ο νέος φασισμός. «Πρέπει να είναι κανείς υπομονετικός, πρέπει να είναι ικανός να περιμένει όχι χιλιάδες αλλά εκατομμύρια χρόνια. Πρέπει να είναι κανείς ικανός να ζήσει περισσότερο από τον ήλιο και το φεγγάρι, να διαρκέσει περισσότερο από τον Θεό ή την ιδέα του θεού, να υπερβεί το σύμπαν, να ξεγελάσει το μόριο, το άτομο, το ηλεκτρόνιο» λέει κάπου ο Χένρι Μίλερ. Άμα αισθάνεται κανείς ότι μεγάλωσε, δεν είναι ανάγκη να γράφει για τα κοινά. Ας γράφει για τα γηρατειά.

Οι δημοσιογράφοι και οι πολιτικοί, προσπαθούν από το δικό τους μετερίζι να συνετίσουν τους ανθρώπους, να τους μαλώσουν, να τους αλλάξουν με τις φωνές τους. Πρόκειται για την πιο αποτυχημένη προσπάθεια συμμόρφωσης και σωφρονισμού που έχει γίνει ποτέ. Το τελευταίο διάστημα οι εφημερίδες δείχνουν δυσαρεστημένες που η κυβέρνηση δεν παίρνει σκληρότερα μέτρα για να μειώσει το έλλειμμα. Πρέπει να κατέβει λένε το βιοτικό μας επίπεδο, να κάνουμε θυσίες προς τον Θεό Αλμούνια-στο δρόμο βρίσκεται ο νέος αιμοδιψής Θεός Ρεν. Πάλι καλά που δεν κυβερνούν απευθείας εκείνες. Δεν θα ήταν δύσκολο να καταλάβουν αν ενδιαφέρονταν, ότι ο καταναλωτής που δημιούργησαν θέλει να αποκτήσει τέλειο σώμα, όχι αψεγάδιαστη φορολογική συνείδηση. Η τιμιότητα είναι μια αρετή που δεν του ζητήθηκε ποτέ. Φαίνεται άχρηστη με μια πρώτη ματιά. Και του φαίνεται ακόμα πιο άχρηστη τώρα που κοιτάει τη βιτρίνα και δεν μπορεί να ψωνίσει. Πρέπει να μάθει να αλλάζει τα πάντα εκτός από την γκαρνταρόμπα του.

Δεν είναι παράξενο. Στη ζωή συνήθως αναζητάς το τελευταίο πράγμα που χρειάζεσαι και λασπώνεις- αποκτώντας το ή όχι δεν έχει σημασία- μες στους χειρότερους εφιάλτες σου. Μπροστά σε αυτή τη φράση του Ρίλκε, σταμάτησα και υπογράμμισα. «Οι πιο μεγάλοι άνθρωποι πάσχισαν να γίνουν ίσοι και αντάξιοι ενός παιδιού». Τι απογοήτευση να ξέρεις ότι αν υπήρχανε ποιητές στην εποχή μας, θα το μάθουν τα εγγόνια μας.

Είμαι άνθρωπος δίχως δεύτερη κουβέντα. Το ανακάλυψα νωρίς. Και δεν είμαι προσαρμοστικός με τον πρόωρο θάνατό μου. Επιμένω να ζήσω. Το 2009 έμαθα ότι με την αξία σου, τίποτα δεν κερδίζεις. Ελάχιστοι θα στέκονταν σε αυτήν. Η παρουσία σου είναι το εισιτήριο. Και συνήθως αυτοί που αξίζουν λιγότερο, είναι οι πιο φιλόδοξοι. Στα δικά μου όνειρα όμως, η απουσία μου καθορίζει την επιτυχία τους. Αισθάνομαι συχνά ότι είμαι η ίδια μου η απουσία. Μονάχα όταν απουσιάζω μπορώ να είμαι παρών. Οφείλω να βρω τη χρυσή τομή.

Βράζει πάντοτε η καρδιά. Παρατηρώ όμως δύο συμπτώματα που με προβληματίζουν: Όλο και πιο σπάνια χαμογελάω αληθινά. Και το ψεύτικο χαμόγελο, δεν με κάνει πιο όμορφο αλλά πιο αμήχανο. Το σιχαίνομαι. Ακόμα σπανιότερα οργίζομαι πραγματικά, δεν χάνω πια την ψυχραιμία μου, καταλαβαίνω. Και την πιο απίθανη είδηση, την περνάω χωρίς δυσκολία μέσα μου. 35 χρόνια έμεινε ένας άνθρωπος στη φυλακή δίχως να έχει κάνει τίποτα, αλλά δεν έπαψα να πιστεύω στη δύναμη της δικαιοσύνης. Ίσα ίσα, ενδυναμώθηκε στα ματιά μου η ισχύς και το κύρος της. Είναι μεγάλη τιμωρία αυτή. Η σιωπή έγινε η κατανόησή μου, σε αυτήν βολεύτηκε και η αντίδραση και η έκπληξή μου. Τι πάει να πει γιατί; Έμαθα ότι είμαστε για όλα ικανοί. Το διασταύρωσα. Το ένιωσα, το είδα και το διάβασα. Αν μπορούσα θα γινόμουν εντελώς άχρηστος, να μη χρησιμεύω σε κανέναν και για τίποτα. Θα έμενα μόνος μου αλλά ακέραιος και άσπιλος.

Μα δεν μπορώ! Ποιος θα μ’ αγαπούσε τότε; Θέλω να δω την κατάληξη του στοιχήματος: Πόσο ακόμα μπορείς να αγαπάς χωρίς να το εκβιάζεις, χωρίς να το προγραμματίσεις, χωρίς να το προσπαθήσεις; Πόση ψυχή μπορείς να διασώσεις, πόσο ειλικρινές και ανιδιοτελές συναίσθημα, πόσο κόπο και πόσο μόχθο μπορείς να βάλεις στο πάντρεμα των λέξεων ώστε να σηκώσουν το σταυρό σου;

Ο καθένας μας αγαπάει με τις δυνάμεις του. Κι εγώ νομίζω πως δεν μπορώ να τις ελέγξω. Αν θυμάμαι καλά, η ευτυχία είναι το συναίσθημα ότι είσαι άτρωτος. Μα δεν μου λείπει αυτή η ψευδαίσθηση. Μου λείπουν οι φίλοι μου. Ένα κλικ μακριά τους, κι όμως, αυτό το κλικ έγινε μια απόσταση που δυσκολεύομαι να διανύσω. Θα ξαναπροσπαθήσω αύριο. Οι άνθρωποι ανοίγουν με ένα χαμόγελο, το πολύ με δύο. Αυτό να θυμάμαι. Θα προβάρω το διαδικτυακό μου χαμόγελο. Κι εκεί που θα περπατάω τη μοναξιά μου, θα παραμιλάω και λίγο, καλό θα μου κάνει:

«Το μόνο που χρειάζεται το μυαλό είναι ένα φως και λίγη ησυχία. Πού τα βρίσκουνε οι άνθρωποι αυτά; Αν τυχόν με κολλήσουν με την πλάτη στον τοίχο, δεν θα το σκεφτώ. Θα ρίξω τον τοίχο. Η δύναμη δημιουργίας είναι καταστροφική. Πρέπει μια μέρα να μπορέσω να συγχωρήσω τους άλλους, να τους απαλλάξω από τις κατηγορίες που τους έχω απευθύνει. Το λιγότερο που έχω να κάνω είναι να τους υπερασπιστώ. Όλη μου τη ζωή προσπαθώ να αποδείξω ότι δεν είμαι σαν τους άλλους παρόλο που ξέρω ότι είμαι ένας από αυτούς. Όσο απασχολημένος κι αν υπάρξω κάποτε, δεν πρέπει να ξεχνάω να ικανοποιώ τη βαθιά μου ανάγκη να θυμάμαι. Και τι είναι όλες αυτές οι ταινίες καταστροφής; Όποιος έχει ζήσει έναν μεγάλο χωρισμό, πώς μπορεί να τρομάζει μπροστά στο τέλος του κόσμου; Σίγουρα, αν κάποτε ο άνθρωπος σκεφτόταν σοβαρά τη ζωή του, θα είχε τρομοκρατηθεί. Θα ανέβαλε την ύπαρξή του. Ναι, να σκοτώσεις τα όνειρά σου με το πρώτο φως της μέρας. Κάν’ το πριν πας στη δουλειά σου. Άκουσε με, θα ανακουφιστείς παιδί μου. Πούλα τη συνείδησή σου και πάρε μιαν άλλη, καλύτερη, να σε ζεσταίνει. Με αυτήν εδώ δεν γίνεται δουλειά...».