Ο Σαμαράς, ο Κίπλινγκ και ο Μάικ Μπάσετ

Τους δυο πρώτους τους ξέρετε ή για να το θέσω καλύτερα, θα έπρεπε να τους ξέρετε. Ο τρίτος, ο Μάικ Μπάσετ, είναι ο κινηματογραφικός προπονητής της Νόριτς που στην κωμωδία του Στιβ Μπάρον, γίνεται από το πουθενά ομοσπονδιακός τεχνικός της Εθνικής Αγγλίας. Πριν το κρίσιμο ματς με την Αργεντινή στο Μουντιάλ και ενώ η δημόσια διαπόμπευσή του βρίσκεται σε εξέλιξη, αποφασίζει να παραμείνει στο τιμόνι της ομάδας. Μπροστά στους εξαγριωμένους δημοσιογράφους ξεκινάει την απαγγελία του «If», αναγκάζοντάς τους να χαμηλώσουν το κεφάλι και να κρατήσουν σημειώσεις.

Ο Μάικ, ένας ταπεινός άνθρωπος χωρίς ιδιαίτερη μόρφωση, ήταν μεγάλος θαυμαστής του Ράντγιαρντ Κίπλινγκ. Η αναφορά του στο ποίημα δεν έχει τίποτα το ανέντιμο. Οι στίχοι του γίνονται σάλπισμα αντεπίθεσης, σανίδα σωτηρίας και προσευχή για τη νίκη. Αλλά σημαίνουν και την επιστροφή στην παράδοση μετά από μερικά αποτυχημένα πειράματα. «Ladies and gentlemen, England will be playing four four fuckin two» τους λέει και ολοκληρώνει το αριστούργημά του. Η συνέχεια είναι ξεκαρδιστική.

Ακούγοντας τον Σαμαρά να ανοίγει μια βαρυσήμαντη, αν κρίνω από το ύφος του, ομιλία με το ίδιο ποίημα, οι μύες του προσώπου μου σχημάτισαν το θελκτικό μειδίαμά μου. Τι τον ήθελε τον Κίπλινγκ; Από πότε η Ν.Δ άλλαξε ποιητή; Πάει ο Καβάφης, πήρε την άγουσα προς τα αποδυτήρια ακολουθώντας τον Καραμανλή; Πάνε τα μεγάλα ναι και τα μεγάλα όχι; Δεν θα έπρεπε να βγει κάποιο δελτίο Τύπου σχετικά με την αλλαγή του ποιητικού της εκπροσώπου;

Εγώ πάντως, ξαφνιάστηκα μεσημεριάτικα. Αποκαλύψεις είχε κάνει και ο Μάκης για τον Παναγιώτη Φασούλα την προηγούμενη εβδομάδα αλλά είχα νυστάξει και δεν έμαθα τι έκανε ο ψηλός. Το μόνο άλλωστε που θα μπορούσε να με εκπλήξει θα ήταν μια αποκάλυψη για το ότι στην πραγματικότητα ήταν κοντός, ότι ψήλωνε με ελεγχόμενο ντόπινγκ πριν τους αγώνες ή κάτι τέτοιο. Ποιος σοκάρεται ακόμα με τις οικονομικές ατασθαλίες στους Δήμους και στις Νομαρχίες; Απεναντίας, η αλλαγή φρουράς στις ποιητικές βραδιές της Ν.Δ, με έκανε να κουτρουβαλήσω από τα σύννεφα.

Η οπορτουνιστική και αποσπασματική χρήση του ποιήματος του Κίπλινγκ δεν εξυπηρετούσε σε καμία περίπτωση το συλλογισμό του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Του προσέφερε όμως άλλοθι και άφεση αμαρτιών. Αναδείκνυε την πλευρά του ποιήματος που τον βολεύει, ούτως ώστε να επαναφέρει αυτόν και την παράταξή του μια ώρα αρχύτερα στο δρόμο της εύκολης κριτικής, και μάλιστα όχι ιδιαιτέρως επιτυχημένα. Ο αρχηγός, ωστόσο, βρήκε το θάρρος να ζητήσει νομιμοποίηση από τον ποιητή και να πάρει την ευχή του. Όλοι, πλην της Ντόρας, κάνουν ποδαράκι για να ανέβει, ανοίγουν δρόμους και τραβάνε κουπί. Γιατί όχι λοιπόν και οι ποιητές; Γιατί να μη μεταμφιεστούν σε κλακαδόρους και χειροκροτητές; Γιατί να μην κουνήσουν τις κομματικές σημαίες;

Στην πραγματικότητα, πρόκειται για κανονική απαγωγή. Όταν οι πολιτικοί αναφέρονται στους ποιητές σε κομματικές εκδηλώσεις, νιώθω ότι διαπράττουν τουλάχιστον λογοκλοπή. Το ποίημα που επιλέγουν, γίνεται αυτομάτως στο στόμα τους, ένα φτηνό σύνθημα. Πιο φτηνό και από το «Γάμ… τον πού…τον Γιωργάκη, Βουλγαράκη, Βουλγαράκη». Στο ατυχές περιστατικό που δεν είναι μεμονωμένο, συναντάμε επίσης και τον αστείο εγωκεντρισμό του ερωτευμένου: η βεβαιότητα ότι ο ποιητής περιγράφει εμάς μοιάζει με εκείνη του χωρισμένου που θεωρεί ότι όλα τα τραγούδια τον έχουν επικηρύξει και αναφέρονται σε αυτόν και στο δράμα του. Μέσα από τα μικρόφωνα και τις κάμερες, οι Θεοί συνομωτούν και οι ποιητές προφητεύουν. Στη δική μας ανάγνωση, γίνονται εύκολα του χεριού μας με σκοπό να επισπεύσουν την επιστροφή της πολιτικής άνοιξης στη χώρα. Για ποιον λοιπόν γίνονται όλα αυτά, όπως ρωτούσε και ένα παλιό σκετσάκι του Αμάν; Μα, για τον Αντώνη Σαμαρά. Και για να εντυπωσιάσουμε το ανίδεο ακροατήριο. Προς τι όμως η βιασύνη; Ο λαός δίνει ευκαιρίες σε όλους τους αρχηγούς. Μήπως η αμηχανία υποδηλώνει τον κίνδυνο στον οποίο βρίσκεται η παράταξη;

Οι ποιητές δεν είναι εσωκομματικοί αντίπαλοι. Είναι επικίνδυνοι μόνο όταν χρησιμοποιούνται την κατάλληλη στιγμή. Δεν χρειάζεται να τους ξεπαστρέψουμε κι αυτούς. Έχουμε ήδη θρηνήσει τον Καρυωτάκη. Οι πολιτικοί, απεναντίας, έχουν επιδείξει διαφορετικού τύπου αδυναμίες. Ας μη γελοιοποιούνται. Θα έχουν το χρόνο όταν θα ξαναπάρουν την εξουσία.

Στην προσπάθεια για έξοδο από την κρίση, συνεισφέρω κι εγώ με δύο λιγότερο ποιητικά «Αν»: πρώτον, αν θεωρήσουμε ότι ο Σαμαράς είναι ένας ποιητής όταν μιλάει «για την ελπίδα της Ελλάδας που θα γεννήσει την Ελλάδα της ελπίδας», βρίσκω πολύ γενναιόδωρο εκ μέρους του το ότι σκέφτηκε να αναδείξει τον νεαρό και άσημο Κίπλινγκ. Πιο πιθανό ωστόσο φαντάζει το απαισιόδοξο σενάριο που λέει πως αν οι ποιητές είναι ακόμα οι ανομολόγητοι νομοθέτες της ανθρωπότητας όπως έλεγε ο Σέλει, πρέπει άμεσα ο Αντώνης να χαράξει την υπερασπιστική του γραμμή για μια έκτακτη εξεταστική. Εξάλλου, καθώς πλησιάζει το Πάσχα, η Δεξιά του Κυρίου θα έχει την ευκαιρία να αναζητήσει περισσότερα κοινά και ουσιαστικότερη παρηγοριά στο τροπάριο της Κασσιανής. Και ποιος ξέρει; Το ότι δεν τα κατάφεραν τα θα, δεν σημαίνει απαραίτητα ότι θα αποτύχουν και τα αν.

Υ.Γ: Ο Σαμαράς ζήτησε συγγνώμη που η κυβέρνηση της Ν.Δ δεν ήταν τόσο αποφασιστική όσο έπρεπε. (Αν)τώνη, χωρίς να θέλω να σε στενοχωρήσω, προτιμώ μια συγγνώμη χωρίς αστερίσκους και υποσημειώσεις. Σε σχέση βέβαια με αυτά που λες και απαγγέλεις κατά καιρούς, δεν μπορώ να πω, ήταν επιτυχημένο.