Αντιπαράθεση μέχρι θανάτου

Έχουμε συνηθίσει να θεωρούμε πως είμαστε χειραφετημένος λαός. Λέμε ότι είμαστε δημοκράτες, ότι αγαπάμε την ελευθερία, ότι είμαστε απαλλαγμένοι από προκαταλήψεις και μίση. Εδώ είναι το χωνευτήρι, η έδρα ενός μεγάλου πειράματος της ανθρωπότητας. Όμορφες λέξεις, γεμάτες ευγενικό, ιδεαλιστικό συναίσθημα. Στην πραγματικότητα είμαστε ένας χυδαίος, πιεστικός όχλος με πάθη που εύκολα υποκινούν οι δημαγωγοί, οι δημοσιογράφοι, οι θρησκόληπτοι αγύρτες, οι ταραχοποιοί και άλλοι παρόμοιοι. Το να αποκαλείς τέτοιο κατασκεύασμα κοινωνία ελεύθερων ανθρώπων είναι βλασφημία. Χένρι Μίλερ. Κλιματιζόμενος εφιάλτης.

Η πρώτη ενδεκάτη Σεπτεμβρίου της Ιστορίας είναι εκείνη της Χιλής το 1973 με το αιματηρό πραξικόπημα του στρατηγού Πινοσέτ και τη βοήθεια της C.I.A. Η δεύτερη, σε αμερικανικό έδαφος το 2001, σηματοδότησε την έναρξη του πολέμου εναντίον της τρομοκρατίας για καλή τύχη των Νεοσυντηρητικών. Η τρίτη ανήκει στην 9χρονη Κριστίνα Τέιλορ Γκριν, το μικρότερο θύμα του μακελειού της Τουσόν, γεννημένη εκείνη τη μέρα που ο κόσμος άλλαζε.

Μία εβδομάδα μετά τους πυροβολισμούς που πήραν τη ζωή πέντε ακόμα ανθρώπων, η Τάιμς Σκουέρ φιλοξενούσε τον διαγωνισμό της μεγαλύτερης σε διάρκεια χειραψίας, απονεμήθηκαν οι χρυσές…σφαίρες, ήταν η μέρα του MLK και μίας βόμβας που δεν έσκασε ποτέ, τα γενέθλια του Άλι και της Μισέλ Ομπάμα. Στην Αριζόνα, τον τόπο της τραγωδίας, μεγάλα πλήθη συνέρευσαν για να απολαύσουν μία επίδειξη όπλων ενώ το ημιαυτόματο του δράστη ζούσε το αμερικανικό όνειρο χάρη στην εγγυημένη αποτελεσματικότητά του κάνοντας χρυσές πωλήσεις. Οι νομοθέτες της πολιτείας, θορυβημένοι, προτίθενται να κάνουν, άμεσα, λιγότερο αυστηρούς τους νόμους για την οπλοκατοχή, καθώς αυτό επιβάλλει η τετράγωνη αμερικανική λογική.

Το Πάρτυ που διασκεδάζει πίνοντας τσάι θα ευθυνόταν για την τραγωδία μόνο αν κάποιος αποδείκνυε ότι το ρόφημα μετατρέπει τη διέγερση σε αμόκ. Η συζήτηση που προσπαθούν να εκμεταλλευτούν οι Δημοκρατικοί επικοινωνιακά, στην πραγματικότητα, επιχειρεί να κλείσει με συνοπτικές διαδικασίες μια μεγαλύτερη με τρόπο βιαστικό. Το μακελειό στην Αριζόνα δεν είναι παρά η παράπλευρη απώλεια ενός μεγαλύτερου και αέναου μακελειού που συντηρεί το πολιτικό ριάλιτι, μπροστά στο οποίο το ελληνικό Big Brother θυμίζει αίθουσα τέχνης. Η δύναμη της Αμερικής εξαρτιόταν ανέκαθεν θετικά από το μέγεθος του κακού στο οποίο μπορεί να υποβάλλει τους πολίτες της και τους ξένους αμάχους: 30 χιλιάδες άνθρωποι σκοτώνονται κάθε χρόνο με ένα από τα σχεδόν 300 εκατ. όπλα που υπάρχουν στις Η.Π.Α –η αντιστοιχία είναι ένα όπλο για κάθε κάτοικο. Η γερουσιαστής Γκάμπριελ Γκίφορντς που φαίνεται να τη γλιτώνει, αν και Δημοκρατική, είναι υπέρ της οπλοκατοχής και εδώ μια δίκαιη αλληλουχία επιχειρημάτων θα έλεγε: Τα όπλα σκοτώνουν. Η γερουσιαστής είναι υπέρ τους. Άρα η γερουσιαστής αποπειράθηκε να αυτοκτονήσει.

Δεν υπάρχει όμως θετική αυθάδεια στο ασφυκτικό πολιτικό τοπίο. Η υπεράσπιση της οπλοχρησίας από προνόμιο των Ρεπουμπλικάνων εξελίχτηκε σταδιακά σε συνταγματικό εχέγγυο προσωπικής ελευθερίας. Ο ατομικισμός, αφού απομόνωσε τους πιστούς του, άφησε στο πέρασμά του μόνο φανς και μπιλίβερς. Κάπως έτσι τα όπλα έγιναν απαραίτητα εφόσον ορκίστηκαν να υπερασπίζονται σθεναρά την αγία ιδιοκτησία. Στην Αμερική της Πίστης και της Πίστωσης(Γ. Παπασωτηρίου), του πολιτισμού του Χάξλει για τους μέσα και του Όργουελ για τους έξω (Πόστμαν), το απαράδεκτο ήταν τώρα να μην πιστεύεις-και τι πιο απαράδεκτο από το να μην πιστεύεις στη δίκαιη κατανομή των όπλων. Είσαι απόλυτα ελεύθερος να αλλάζεις ιδεοληψίες αλλά απαγορεύεται να μην έχεις μερικές. Η κριτική, που είναι ο κανόνας στην Ευρώπη, έγινε η εξαίρεση στην Αμερική. Οι Ευρωπαίοι έλεγαν ψέματα όσο οι Αμερικάνοι έκαναν λάθη. Η σκέψη δεν φαινόταν χρήσιμη σε έναν λαό που σηκωνόταν από νωρίς και έτρωγε έναν Θεό καπιταλιστή ο οποίος προκειμένου να ικανοποιήσει τη ζήτηση είχε υιοθετήσει τρεις γιους: έναν Λευκό, έναν Μαύρο και έναν Ισπανόφωνο.

«Αυτή η λαίμαργη δημοκρατία που κατέψυξε το φαί της προτού το κάψει, και ευχαριστιόταν να γλείφει το κέτσαπ από τηγανητές πατάτες τόσο μουσκεμένες που γλιστρούσαν απ’τα δάχτυλα σαν σκουλήκια» με τα λόγια του Μέιλερ, δεν είναι διατεθειμένη για κανέναν νεκρό να θέσει ζήτημα αναθεώρησης ούτε στον τρόπο ζωής της ούτε στον τρόπο θανάτου της. Η σπουδαία αυτή χώρα συνήθισε να βιώνει χωρίς γιατί τους εφιάλτες της, εξαιτίας του βίαιου ακρωτηριασμού του κοινού νου της. Ως γνωστόν εκείνος δεν αναγνώριζε πια δείκτες εγκληματικότητας αλλά μονάχα μεμονωμένους εγκληματίες. Το μάτι μόνο φαινόταν να προοδεύει στον εντοπισμό δυνητικών δραστών με τη συμφοιτήτρια του Λόφνερ να προβλέπει πως είναι «ένας απ' αυτούς τους τύπους που βλέπουμε τη φωτογραφία του στις εφημερίδες αφού εισβάλει σε μια τάξη με ένα αυτόματο όπλο». Η παρατηρητικότητά της εντούτοις δεν απέτρεψε το μακελειό.

Η τιμωρία ωστόσο καθίσταται ικανή να την εξαγνίζει όσο την αποδέχεται στωικά. Όταν το σοκ υποχωρεί, το δράμα φαντάζει έξαφνα εξαιρετικά οικείο και ο δράστης που μέχρι πριν από λίγο θεωρούνταν απόβλητος, αντιμετωπίζεται επιτέλους με κατανόηση και ενδιαφέρον-κάθε που αναρωτιέται πώς μπόρεσε κανείς να κάνει κάτι τέτοιο δεν εννοεί παρά τα ελλιπή μετρά ασφαλείας. Η τραγωδία διαδραματίζεται νομοτελειακά σαν να ήταν από πριν κομμάτι των υποχρεώσεών της και εξαντλείται πρόσχαρα όπως το νέο χιτ της Γκάγκα, όπως τα εισιτήρια μιας ακόμα πολυδιαφημισμένης Action Movie. Η επίφαση κάθαρσης επιτυγχάνεται μέσω του σωστού ρυθμού και τόνου στην προεδρική ομιλία που οφείλει να κλείσει μέσα της όλο το συναίσθημα και την υποκρισία ενός χιλιοπαιγμένου σόου. Αυτή είναι η επιθυμητή κατάληξη των σφαιρών: Η αυτοεπιβεβαίωση του μεγάλου έθνους και ο καθησυχασμός τραυματιών και τηλεθεατών. Η επιστροφή στην παράδοση μεταφράζεται σε ψήφο εμπιστοσύνης προς τους οπλισμένους πολίτες.

Αυτή η τέλεια οργανωμένη σύγχυση είναι αποτέλεσμα της πιο επιθετικής πλύσης εγκεφάλου που ξεκίνησε δειλά από τα πρώτα βίντεοκλιπς και επεκτάθηκε αργότερα στο infotainment. Τα ασυνάρτητα βίντεο του Λόφνερ, κλείνουν μέσα τους όλο το αναπόφευκτο μιας μεταδοτικής παράνοιας που έχει εισχωρήσει στα πάντα. Δημοσιογράφοι που υποστηρίζουν παρόμοια πράγματα με τον δράστη, χρησιμοποιώντας καλύτερα το συντακτικό, δεν θεωρούνται περιέργως εξίσου επικίνδυνοι. Το χρέος της χυδαιότητας να ξεπερνά τον εαυτό της και η μονοτονία της προπαγάνδας, εκλογίκευσαν τη μισαλλοδοξία στρώνοντας στον φόβο το χαλί. Κήρυκες νέας κοπής ξεκίνησαν να συνθέτουν το ελκυστικότερο ψέμα για τα συμφέροντα που το χρηματοδοτούν, εξασφαλίζοντας την επιτυχία της επένδυσης. Δίπλα σε ατσαλάκωτους αναλυτές και δημοσιογράφους, προστέθηκαν καινούρια φυντάνια που παραλογίζονται on camera. Λαλίστατοι οι νέοι ντελάληδες, ενεργητικοί, επιθετικοί και αποφασισμένοι, δεν αρκούνται στο να πείσουν. Σκοπός τους να κατακτήσουν καθώς θα εξερευνούν τα όρια της υπερβολής-οι αντιδράσεις στις δηλώσεις Πάγκαλου φαίνονται πεισματάκια μπροστά στα μίση που εκείνοι υποδαυλίζουν.

Ξεχάστε τους σοβαρούς και ατσαλάκωτους αναλυτές, εκείνους στους οποίους δινόταν ο λόγος με την προϋπόθεση να μην έχουν τίποτα να πουν. Οι νέοι είναι πιο θρασείς, πιο συναισθηματικοί και περισσότερο προσηλωμένοι στο στόχο που δεν είναι άλλος από την κατασκευή νέου τύπου ατόμων, περισσότερο φοβισμένων, περισσότερο χειραγωγήσιμων. Το κοινό τους σημείο είναι πως όλοι πια λένε την αλήθεια ειδικά από τότε που εκείνη, λόγω δυσκολιών και απαγορεύσεων στη μετάδοσή της, υποβιβάστηκε σε μια ιστορία, προσιτή όσο η αγορά ενός όπλου. Ήτανε πλέον αδύνατο να αντισταθείς σε κάτι που δεν αναγνωρίζεις. Ο Γκλεν Μπεκ περπατούσε στα βήματα του Κινγκ, παρουσιαστές πρότειναν την εκτέλεση του Ασάνζ, γερουσιαστές τη συχνότερη χρήση της θανατικής ποινής. Ο ύψιστος φιλοσοφικός λόγος γνωμοδοτούσε με τα χείλη της Όπρα(Αρανίτσης), η προδοσία του Λεμπρόν επισκίαζε τις αποκαλύψεις των Γουικιλίκς, οι μουσουλμάνοι θεωρούνταν ανεπιθύμητοι στο Ground Zero, ο αυνανισμός ήταν, λίγο ή πολύ και γιατί όχι, μοιχεία, η νέα ατζέντα χαρασσόταν στην παλάμη της Πέιλιν, η εξωσυζυγική σχέση έγινε ηθικά λιγότερο αποδεκτή από τη θανατική ποινή. Η Αμερική έγινε βαθμιαία αυτό το πράγμα που μπορεί να κάνει τον Ασάνζ, Μπιν Λάντεν και τον Ομπάμα, Μπους, η χώρα των θαυμάτων αλλά και το τέλος του νοήματός τους.

Κάθε μέρα έγινε και μια προσπάθεια να μην αλλάξει τίποτα προς το καλύτερο αφού, ούτως ή άλλως, το τελευταίο δεν μπορούσε πια να οριστεί. Ο καπιταλισμός περνώντας το κατώφλι του Mall των ονείρων του ξεδίπλωνε ελεύθερα όλο το μεγαλείο της ανοησίας του. Η μνήμη δεν διαρκούσε πάνω από μερικά δευτερόλεπτα, η νοσταλγία δεν συμβάδιζε με το κυνήγι του κατοχυρωμένου δικαιώματος στην ευτυχία, το παρελθόν εμπόδιζε τη δημιουργική αφομοίωση της φιλοσοφίας των νέων γκάτζετς, το αυθεντικό εκδιώχθηκε επειδή της έκοβε την όρεξη, επειδή της χαλούσε τη διάθεση.

Επομένως αν παρατηρούσες τις εξελίξεις κριτικά πήγαινε να πει ότι η προσοχή σου είχε αδικαιολόγητα αποσπαστεί και η τηλεόραση αναγκαζόταν να σε τρομάξει περισσότερο. Ο κόσμος γινόταν πιο κατανοητός και εύπεπτος χωρίς ιδέες, ιστορία, δικαιοσύνη και ευθύνη. Η ανθρώπινη κοινωνία απορρίφθηκε σαν μια υπερτιμημένη κομμουνιστική ουτοπία. Ο Μέιλερ πίστεψε ότι ο Όσβαλντ σκότωσε τον Κένεντι, ο Άλι αρρώστησε, ο Γουντγουόρντ απομυθοποιήθηκε · Ήρθε ο Τάισον, η Πάρις, ο Μπίμπερ. Χάνοντας τη δύναμη να δημιουργεί ψευδαισθήσεις, ξεχνώντας στο ασπρόμαυρο Χόλυγουντ την αισθητική και τον αισθησιασμό της, συνέχισε να εντυπωσιάζει αλλά σταμάτησε να σαγηνεύει, προτιμώντας τελικά να ξεφορτωθεί τους σκελετούς που την ενοχλούσαν μαζί με την ντουλάπα.

Έχοντας παρακολουθήσει τόσες φορές την καταστροφή της, η Αμερική θα εκπλαγεί αν τελικώς επιβιώσει και προς το παρόν τρέχει φορτωμένη με πληροφορίες μπας και προλάβει την προβολή ενός ακόμη προεπιλεγμένου θανάτου της. Αν επιβραδύνει την περιμένει κατάθλιψη, αν επιταχύνει περισσότεροι εφιάλτες. Η μεγαλύτερη εχθρός της είναι δίχως άλλο η ψυχική ισορροπία· το μόνο που φαίνεται ότι μπορεί να την τρομάξει είναι η νηφαλιότητα, το μόνο που δύναται να τη νυστάξει η κριτική σκέψη, το μόνο που την απειλεί η διαύγεια. Καταδικασμένη στο ψεύδος και την παρακμή, ξυπνάει με μοναδική έγνοια την επανάληψη των λαθών της, την ψυχική υγεία των νεκροθαφτών της, το ζέσταμα της μηχανής του κιμά για τους λιγοστούς εναπομείναντες υγιείς εγκεφάλους της. Είναι πια και επισήμως λασκαρισμένη.

Τι κι αν ο Ομπάμα μας χάρισε μια ακόμα όμορφη ομιλία; «Θέλω η Δημοκρατία μας να είναι τόσο καλή όσο την φαντάστηκε η Κριστίνα» είπε, ένας άγγελος που η ομορφιά του παιδικού της προσώπου κοστίζει όσο 500 εκατομμύρια Facebook. Με 14,5 εκατ. παιδιά κάτω από το όριο της φτώχειας, 16, 7 εκατ. να ζουν σε οικογένειες που δυσκολεύονται να βάλουν φαγητό στο τραπέζι και 1,5 εκατ. άστεγα, το στοίχημα του είναι το λιγότερο επισφαλές. Αδικώντας την μικρή καθώς την φαντάζεται να παίζει στον παράδεισο, ο πρόεδρος βιάζεται να κοιτάξει μπροστά παραφράζοντας τον Ντοστογιέφσκι: Αν υπάρχει παράδεισος, που σίγουρα δηλαδή υπάρχει και είναι και αμερικανικός, όλα επιτρέπονται. Ξεφορτωνόμαστε τη μικρή, κρατάμε το μίσος και ξαναοπλίζουμε.

Η Αμερική υιοθέτησε τη θεωρία του μοναχικού της τρελού όταν ακόμα δεν ήταν πάνοπλος και έτοιμος να εκτελέσει την αποστολή του. Τώρα ο διαταραγμένος της, αυτός ο μοναχικός τύπος που αποφεύγουν επιδεικτικά τα πιστά και αμήχανα τέκνα της, η ξεκούραστη λύση στα εγκλήματά της την δεκαετία του ’60, το κομμένο της πλάνο, πιστό αντίγραφο του Όσβαλντ, περνάει στην αντεπίθεση και την αποτελειώνει σαν σε αυτοεκπληρούμενη προφητεία, φορώντας μάλιστα στρινγκ. 245 ελαφρότερα διαταραγμένοι τύποι στο Κογκρέσο απειλούν να της στερήσουν την Μεταρρύθμιση στην Υγεία, το Ιράκ του Μπαράκ σύμφωνα με τον ιεροεξεταστή Ο Ράιλι, και ξανακλέβοντάς της την αξιοπρέπεια να μην την ανταμείψουν ούτε κατ’ελάχιστο για τη σωστή επιλογή της τον Νοέμβριο του 2008, το μαγικό εκείνο βράδυ που οι πολυάριθμοι εχθροί της την ερωτεύονταν ξανά.