Επαναλαμβάνοντας τις ουτοπίες

Με τα Μίντια όλα είναι εφικτά. Η υπερπληροφόρηση αποστήθισε τα λόγια της προπαγάνδας. Η τελευταία είναι πλέον περιττή. Οι μάσκες όμως πέφτουν. Τουλάχιστον τώρα με το Δ.Ν.Τ μπορούμε να ξαναρχίσουμε να μιλάμε ελεύθερα χωρίς τα σπρεντς πάνω από το κεφάλι μας.

Ο εγωκεντρισμός μας δε σηκώνει τίποτε παγκόσμιο. Θέλουμε πάση θυσία να κρεμάσουμε τους πολιτικούς που μας οδήγησαν εδώ και το θέλουμε τώρα. Αν τελειώσουμε με αυτούς και καταφέρουμε να ξυπνήσουμε αύριο έντιμοι και αλληλέγγυοι, μας λένε ότι θα μπορέσουμε να ελέγξουμε τα τερατουργήματα του παγκόσμιου καπιταλισμού. Η Μεταπολίτευση απέτυχε επιμένουν και δυστυχώς δε μας βρίσκεται κανένα πλάνο από το 1974 για να το επαληθεύσουμε. Τι βαθυστόχαστες ανοησίες. Ο αφελέστατος Νίτσε έκρινε κάποτε πως οι Έλληνες ήξεραν καλύτερα από τους άλλους λαούς πότε να φιλοσοφούν. Ώρες για περισυλλογή ξεκλέβαμε τότε σε στιγμές μεγαλείου και θριάμβου. Δεν είναι πια αλήθεια. Ποιος φταίει για την κρίση, σας ερωτώ! Ο Καραμανλής, ο Σημίτης, η Αριστερά, εμείς, η εκπομπή του Σπύρου Παπαδόπουλου στην ΕΡΤ, το ΠΑΜΕ που επειδή έχει φράξει το κεφάλι του πιστεύει ότι μπορεί να φράζει και το λιμάνι; Οι απαντήσεις δεν έχουν τελειωμό και αν ήμουν εξεταστής, θα τις έπαιρνα όλες σαν σωστές γιατί καθεμία κρύβει μια δόση αλήθειας.

«Το να γίνει κανείς συντηρητικός διανοούμενος κατέληξε να είναι καλή επιλογή καριέρας» γράφει ο Πολ Κρούγκμαν στο βιβλίο του «Η συνείδηση ενός προοδευτικού». Την ίδια μέρα που ο νομπελίστας οικονομολόγος πρότεινε μέσα από τις σελίδες των Νέων να υποβαθμίσουμε τους οίκους αξιολόγησης, τηλεδημοσιογράφος έγραφε ένα ακόμα κείμενο από αυτά που κατηγορούν τους διεφθαρμένους Έλληνες, τα σκουπίδια ή τα γουρούνια αν προτιμάτε. Την ίδια ώρα, που ο μέχρι πρότινος ήρωάς τους, ο Ομπάμα, προσπαθεί να περάσει νόμο που θα ελέγξει τη διαφθορά και την ασυδοσία της Wall Street δίχως όμως να αγγίζει τους οίκους, την ίδια στιγμή που στην άλλη άκρη του Ατλαντικού τα διευθυντικά στελέχη της Goldman Sachs καταθέτουν στους γερουσιαστές ότι αυτοί που αγόρασαν ασφάλειες από την εταιρεία τους ζήτησαν ρίσκο "and that's what they got", το ίδιο δευτερόλεπτο που ποντάρουν όχι μόνο πάνω στη χρεοκοπία χωρών αλλά και των ίδιων τους των πόλεων, εσύ ασχολείσαι με τον μανάβη που δεν κόβει απόδειξη. Σαν να φωνάζει το παιδί σου για βοήθεια και εσύ να το ρωτάς τι έφαγε σήμερα.

Η έλλειψη εναλλακτικής πρότασης της αντίπαλης ανεύθυνης πλευράς έγινε η επίσημη υπεκφυγή κάθε αναλυτή που σέβεται τον εαυτό του. Η εξουσία, με ένα μαγικό τρικ, έμαθε να συνεννοείται και να συναλλάσσεται σε όλες τις γλώσσες. Οι δικοί μας άνθρωποι πήραν το μέρος των εχθρών μας γιατί τελικά αποφάσισαν ότι αισθάνονται πιο κοντά τους. Ο κοντόφθαλμος ρεαλισμός έγινε ευαγγέλιο. Το χειρότερο είναι ότι μας έπεισαν ότι παίρνουμε και εμείς αυτό που αξίζουμε. Ότι αξίζουμε το χειρότερο γιατί είμαστε οι χειρότεροι. Με ποιο τρόπο; Μα φυσικά μαστιγώνοντας αυτούς που έκαναν το πάρτυ τόσα χρόνια. Τον ελληνικό λαό που τα κονόμησε χοντρά. Γνωρίζοντας, έξυπνοι καθώς είναι, ότι η οργή του κόσμου πρέπει να κατευθυνθεί σε συγκεκριμένους ανθρώπους, σε λίγα και καλά καθίκια, ενήργησαν προδοτικά και αγνόησαν επιδεικτικά την πραγματικότητα του παγκόσμιου οικονομικού συστήματος. Κι εμείς, τα εύπιστα θύματα, κατηγορήσαμε τον εαυτό μας την πιο ακατάλληλη στιγμή, την ώρα που βόλευε συγκεκριμένα κάποιον Τζον Πόλσον. Οι πιο περήφανοι τα βάλαμε με τους ανίκανους πολιτικούς μας. Οι αποδιοπομπαίοι τράγοι που θα επιλεγούν από τις τάξεις τους περιμένουν υπομονετικά να μας λυτρώσουν με τη θυσία τους.

Οι έλληνες οικονομολόγοι, διανοούμενοι και δημοσιογράφοι έστρεψαν το όπλο πάνω στον λαό που υπηρετούν. Οι πολιτικά ορθοί έβαλαν πάλι τη στολή του Σούπερμαν για να μας σώσουν. Με την τετράγωνη λογική τους, που μας οδήγησε μέχρι εδώ με απόλυτη ασφάλεια, τώρα εκπονούν σχέδια εξόντωσης του πληθυσμού, πλήρως τεκμηριωμένα. Αυτή τη φορά βρήκαν τη λύση που θα μας ξελασπώσει. Κάτι καινούριο σκαρφίστηκαν που θα μας βυθίσει τελειότερα στον πάτο. Γιατί αλήθεια να τους εμπιστευτούμε; Το νέο τους παιχνίδι φαίνεται να τους έχει ενθουσιάσει. Μας αναλύουν τα συναισθήματα των αγορών και όχι τα δικά μας, μας παρουσιάζουν τις αντιδράσεις των ξένων στα νέα μέτρα και όχι τις δικές μας. Πλάκα δεν έχει; Όταν μας λένε να είμαστε αισιόδοξοι, ποιος θα διαφωνούσε ότι έχουμε σοβαρούς λόγους να αρχίσουμε να ανησυχούμε;

Αναλυτής συντηρητικής εφημερίδας γράφει: «Κι έτσι φθάσαμε σήμερα να έχουμε μια σοβιετικού τύπου οικονομία, έναν δημόσιο τομέα που γεννά την διαφθορά και μια κοινωνία που διέπεται από αξίες συνυφασμένες με την παρακμή των κομμουνιστικών καθεστώτων, όπως λ.χ. την επιδίωξη του χαμηλότερου δυνατού παρονομαστή ώστε να χωρούν όλοι παντού, την αντίληψη της τεμπελιάς ως φυσικό δικαίωμα και την πεποίθηση ότι το κράτος έχει την υποχρέωση να προστατεύει τον πολίτη ακόμη και από τις αναποδιές της τύχης». Δεν έχει; Για δες. Άλλος αναλυτής δημοκρατικής εφημερίδας αναρωτιέται: «Είναι η ελληνική κοινωνία που δεν αντέχει την προσαρμογή ή οι Έλληνες πολιτικοί; Μέχρι στιγμής προκύπτει σαφώς το δεύτερο». Τι φοβιτσιάρηδες που είστε. Πώς κάνετε έτσι για ένα μικροσφραγισματάκι; «Που πάνε τα λεφτά μας;» αναρωτιόντουσαν λέει οι Γερμανοί βλέποντας την Αθήνα να καίγεται. Σίγουρα, αγαπητέ συνάδελφε, ένας Γερμανός τηλεθεατής θα αναρωτιόταν. Ένας ενεργός πολίτης δεν θα το έκανε ποτέ.

Μη δεχτείς λοιπόν να παίξεις το παιχνίδι της προσωπικής σου ευθύνης. Μη κατηγορείς τον εαυτό σου την πιο άσχετη στιγμή. Βάλ’τα μαζί του όλες τις υπόλοιπες ώρες. Φταίμε σε όλες τις άλλες στιγμές εκτός από αυτήν που μας υποδεικνύουν. Το πιο εύκολο πράγμα του κόσμου θα ήταν να πεις σε κάποιον ότι φταίει και να το πιστέψει. Δε χρειάζεται καν να το δεχτεί για τον ίδιο. Αρκεί να έχει την ελευθερία να υποδείξει τον διπλανό του. Στη μεταμέλεια του καθενός μας ή στην προθυμία του να ρίξει τις ευθύνες στους άλλους, στηρίζει τα θεμέλια της η εξουσία. Όταν τέτοιες ώρες σου ζητούν να αναλάβεις τις ευθύνες σου, είναι το ίδιο με το να σε εγκαλούν για το ότι ζεις. Μη τους αφήνεις να σου ζητούν το λόγο. Αν επιμείνουν ότι φταίει ο διπλανός μας, διαστρέφοντας πλήρως το «αγάπα τον πλησίον σου» στο οποίο κατά τα άλλα ως βαθύτατα θρησκευόμενοι ημι-δεξιοί ισχυρίζονται ότι πιστεύουν, ας μην απορήσουν όταν θα φτάσουμε και σε αυτούς.

Μερικοί αναλογίζονται τάχα μου τις ευθύνες τους αυτές τις μέρες. Γνωρίζουν ότι η οργή του κόσμου διαθέτει ένα ελαττωματικό στόχαστρο αλλά με αλάθητο ένστικτο. Η ξαφνική τους ευγένεια κι ο κόπος που έκαναν να αναφερθούν στην ειρηνική πορεία, η συναινετική τους διάθεση και η υποκριτική τους αυτοκριτική τους έχει προς το παρόν σώσει. Για να μην είμαστε όμως άδικοι, ούτε οι προοδευτικοί άνθρωποι δείχνουν πρόθυμοι να εκφράσουν συνετό λόγο. Η σιωπή τους κραυγάζει το βόλεμά και το φόβο τους. Πόσο γρήγορα ξέχασαν τους νέους που λάτρευαν. Ήδη μας δείχνουν την πόρτα της εξόδου. Για το καλό μας.

Προφανώς και δεν συμφωνούμε ως προς αυτά που μπορούμε να αλλάξουμε. Ρίξτε τους όμως μια ακόμη ματιά. Οι τύποι της Wall Street άλλαξαν. Γίνονται όλο και χειρότεροι, όλο και πιο άπληστοι, όλο και πιο γλοιώδεις. Γιατί οι πολίτες να μην έχουν τα ίδια δικαιώματά με αυτούς τους κυρίους που τζογάρουν εναντίον χωρών; Από αυτό το καζίνο, αργά ή γρήγορα, όλοι θα βγουν χαμένοι- γιατί δεν προβλέπετε τουλάχιστον αυτό; Δεν είναι ανάγκη οι Έλληνες να το φέρουμε βαρέως.

Επιπλέον, δεν έχουμε την πολυτέλεια να στηριχτούμε σε εμπνευσμένες ηγεσίες μέχρι να τις αποκτήσουμε. Προς το παρόν έχουμε έλλειμμα. Μόνο ένας Κον Μπεντίτ φωνάζει γιατί του έμεινε το κουσούρι από παλιά. Και το μόνο που δικαιολογεί την Ευρώπη για να παραφράσουμε τον Σταντάλ, είναι το ότι δεν υπάρχει. Ο Ρομπέρτο Ούνγκερ λέει ότι «μια πρόταση η οποία απέχει αρκετά από τον τρόπο που γίνονται τα πράγματα, χλευάζεται ως ενδιαφέρουσα αλλά ουτοπική». Ο Γιορν πίστευε ότι «μόνο εκείνος που είναι ικανός να απαξιώνει μπορεί να δημιουργήσει νέες αξίες». «Η τελευταία λέξη του κόσμου για τον κόσμο δεν έχει ειπωθεί» μας εμψυχώνει ο Μπαχτίν. Στο σημείο λοιπόν που φτάνουμε, τίποτα μη ουτοπικό δε πρέπει να μας αφορά. Ό,τι είναι ρεαλιστικό, μας αποπροσανατολίζει από το πρόβλημα: την τερατογένεση του παγκόσμιου καπιταλισμού των τραπεζών και τη δικτατορία των αγορών.

Η εξουσία βάζει προτεραιότητες στις πέννες των αναλυτών. Το μυαλό όμως δε λειτουργεί με επισημότητες. Οι σκέψεις είναι λίγες όταν ζέχνουν χειραψίες με τα λερωμένα χέρια των εξουσιαστών. Οι σοβαροί αναλυτές θέλουν να είναι άτεγκτοι και αυστηροί για να τιμούν την υποκρισία και τη σοβαρότητα της εφημερίδας που τους φιλοξενεί. Μυρίζω τα ακριβά τους αρώματα, βλέπω τα άδεια τους βλέμματα, διακρίνω τα ρολόγια τους που δε δείχνουν ποτέ την ώρα της αλήθειας. Δε θα συντονιστώ με τους δείκτες τους.

Ποιος θα μας φυλάξει από τους φύλακες; Ποιος θα λογικέψει τους λογικούς; Κι αν τα δύο πρώτα ερωτήματα απέτυχαν, το τρίτο σίγουρα θα σας ταράξει: Τι γίνεται αν δεν υπάρξουν τίμιοι και ικανοί; Τι κάνουμε σε περίπτωση που δεν εμφανιστούν; Ποιο είναι το plan b; Εγώ πάντως δεν έχω να προτείνω απολύτως τίποτα.

Μα για σταθείτε. Έντιμοι για να υπηρετήσουνε το κέρδος; Γαμώτο, κάτι δεν μου πήγαινε καλά από την αρχή σε αυτήν την αγγελία. Πάνω που σκεφτόμουν να βγω στις αγορές να δανειστώ μια εργασία με υψηλό επιτόκιο. Τελικά θα περιμένω. Σε λίγο, εξάλλου, έτσι όπως πηγαίνουν τα πράγματα δε θα συμφέρει καθόλου να δουλεύεις.

Και τι πάει να πει τι θα κερδίσετε αν βγείτε στο δρόμο; Από πότε σκέφτεστε με τους όρους του καπιταλισμού; Which side are you on boys? Αυτοί που σας ενημερώνουν και σας κυβερνούν, έχουν διαλέξει. Το σκέφτεστε ακόμα;

Υ.Γ: Δεχτείτε να φταίτε μόνο για αυτό που είπε ο Καζαντζάκης: «Αν δε σωθεί ο κόσμος, εγώ φταίω». Για τίποτα περισσότερο.