Οι αριστούχοι

Υστεροφημία άλλη καμιά δε ζητώ παρά μονάχα πως σε αγάπησα. Robert Desnos.
 
«Άριστο», είπε ο Όμηρος, «είναι ο άνθρωπος ποτέ να μη γεννιέται. Το δεύτερο στον άνθρωπο καλό είναι, όταν γεν­νηθεί, αμέσως να πεθαίνει». Όλο το ελληνικό πνεύμα βρίσκεται στην παραπάνω διατύπωση. Αργότερα μας το πάσαραν στη συσκευασία του "live fast, die young" και μας εντυπωσίασαν, στην Κρήτη το λέμε να ζήσεις μόνο μιαν αυγή. Οι καλοί πεθαίνουν νέοι, κι αυτό ακούστηκε, αλλά δεν έπεισε. Αν η πιο παρηγορητική φράση που σκαρφιστήκαμε οι θνητοί για τον αδόκητο χαμό είναι αυτή, δεν αδικώ όλους όσοι προτιμούν να πιστεύουν σε κάποιο Θεό. Το μεγάλο ψέμα τρώει το μικρό.

Όποιος είναι πάνω από τριάντα, καλύτερα να μας αδειάζει τη γωνιά, γράφει ο Γκαίτε. Μετά τα σαράντα χρόνια του ανθρώπου αυτοί που μπορούν να ζήσουν είναι οι ηλίθιοι και οι απατεώνες, δίνει μία δεκαετία δώρο ο Ντοστογιέφσκι. Αφορισμοί λογοτεχνών θα πείτε, τίποτα άλλο παρά μία ελιτίστικη συνήθεια ενός ανθρώπου που διαβάζει και κάνει επίδειξη γνώσεων για να νιώσει ευφυέστερος. Έχουν καμιά εκπαιδευτική αξία όλα αυτά; Μας κάνουν σοφότερους; Τι 30, τι 40, τι 50. Με τα 25 και τα 26, τι κάνουμε; Πώς κοροϊδεύουμε τον εαυτό μας όταν η ομορφιά δυο γυναικών που αγαπήσαμε, απότομα εξαφανίζεται;

 

Η αιωνόβια του Κισλόφσκι θέλει να ζήσει περισσότερο. Δεν της αρκεί ένας αιώνας. Η γιαγιά στον Ταΰγετο να μη ζήσει περισσότερο. Τι να τον κάνει τον αιώνα; Παλιά με βασάνιζε η άτυπη κόντρα. Ποια από τις δύο κατέχει την αλήθεια; Τι θα επέλεγα; Με πόσα χρόνια θα 'μαι ευχαριστημένος; Όταν η ζωή σου έχει συμπεριφερθεί ευγενικά, χάνεις χρόνο αναλογιζόμενος διάφορα ερωτήματα με τα οποία δεν θα βρεθείς αντιμέτωπος. Ένας από τους λόγους για τους οποίους μου λείπει η παιδική μου ηλικία είναι επειδή δεν πέθαινε κανείς. Τα νέα δεν έφταναν μέχρι την αυλή του σχολείου. Δεν διαβάζαμε μεθοδικά ενώ παίζαμε ακούραστα. Είχαμε πιάσει το νόημα.

 

Είναι πιο φτωχή η χώρα κι ας μην ανακοινώθηκε επίσημα. Μα θάνατος δεν είναι το νεκρό σώμα της Ε. που δεν είδα ή τα νέα της Λ. που δεν ήρθαν ποτέ. Είναι η προπαγάνδα του καθεστώτος, οι φτωχοί που έχουν αφεθεί στους κάδους τους, τα αγάπη ρε μουνιά και τα πουτάνα όλα, το κρυφό μίσος για καθετί που δεν αιχμαλωτίζεται, τα ανταλλάγματα που απαιτεί κάθε ειλικρινές ενδιαφέρον (βαρβαρότητα της αμοιβαιότητας το έλεγε η Λ.), τα ρούχα της δουλειάς, η σκλαβιά της επικαιρότητας, η αυθεντία της αναγνωρισιμότητας, η φιλανθρωπία, τα «σ'αγαπώ γιατί είσαι σαν εμένα», τα «λυπάμαι πολύ Μιχάλη», τα «πρόσεχε, θα πληγωθείς», τα «περνάμε τέλεια», τα «κάτι μου λείπει», τα «δουλίτσα να υπάρχει», τα επίμονα «με τι ασχολείσαι;», τα «ή θα είσαι μαζί μου ή εναντίον μου», τα αντίο και οι συγγνώμες που δεν ειπώθηκαν, οι θλίψεις που μονιμοποιήθηκαν, η αντικειμενική ενημέρωση, η πνευματική εξαθλίωση, οι απόψεις και τα δίκια, η ουτοπία που τεμπελιάζει αυτάρεσκα, τα νέα κόμματα, οι σημαίες, η αλαζονεία της κουλτούρας που τραγουδάει για να ξεχωρίσει αδερφέ μου απ'τον κόσμο, οι κόρνες πριν τους γάμους, τα γραπτά που δεν βλέπει η νύχτα, τα ταξί έξω από τα μέγαρα μουσικής και οι βραδιές ποίησης που φέτος δεν είχατε λεφτά να διοργανώσετε. 

Υπάρχει ζωή πριν το θάνατο; Εγώ λέω ναι. Μη λέτε, όμως, μέλλον, μη λέτε δικαιοσύνη. Δεν σας έμαθε η μαμά να μη βάζετε στο στόμα κακές λέξεις; Ο πρόωρος θάνατος σε αναγκάζει να καταπιείς τα ψέματά σου και να ζήσεις με τα λάθη σου. Με όσα είχες αναβάλει για αύριο-ποιο αύριο; Ξεσκίζει τα λόγια, γελοιοποιεί τα κλάματα, διασπά τις φιλοσοφικές άμυνες. Πολύ απλά, σε κάνει ηλίθιο. Ποια αξιοπρέπεια σου έχει μείνει; Να τον αγνοείς, να μην τον λογαριάζεις, να μιλάς για όσους έφυγαν σαν να είναι εδώ. Θέλουν μια κάποια έπαρση τα δάκρυα. Έζησες έστω μιαν αυγή; Βγάλε το σκασμό. Να 'σαι έτοιμος να φύγεις, κατά προτίμηση με μία χειραποσκευή μέχρι οκτώ κιλά, μη χρεωθείς εξτρά.