Θεωρίες συναίνεσης

22 Νοεμβρίου του 1963. Δύο νέοι συντάκτες αφαιρούν το τηλεγράφημα της ζωής τους σα λύκοι που κατασπαράσσουν τη λεία τους. Με την αιμοδιψή τους βιασύνη ευγνωμονούν την ιστορία για αυτό το σπάνιο μεζέ. Ο πιο αξιόπιστος άνθρωπος της Αμερικής, ο Γουόλτερ Κρονκάιτ, μεταδίδει δευτερόλεπτα αργότερα την είδηση που συντάραξε τον 20ο αιώνα. The flash apparently official. Ο πρόεδρος Κένεντι είναι νεκρός. Ο εγκέφαλος που είχε δώσει ελπίδα σε όλο τον κόσμο βρίσκεται σμπαραλιασμένος μέσα στα χέρια της Τζάκι. Η επιτροπή Γουόρεν, την επόμενη χρονιά, εγκρίνει το επίσημο ψέμα που είχε διαδοθεί σε κάθε γωνιά του πλανήτη από την πρώτη κιόλας στιγμή. Ο κομμουνιστής Λι Χάρβει Όσβαλντ ήταν ο μοναδικός δολοφόνος του προέδρου και, πιστέψτε μας, δεν είχε καμία απολύτως σχέση με τη C.I.A.

Οτιδήποτε ακολούθησε αυτή την καθόλα λογική εκδοχή, από την έρευνα του εισαγγελέα Τζιμ Γκάρισον της Νέας Ορλεάνης μέχρι εκείνη του Κογκρέσου στα τέλη της δεκαετίας του '70 αποκαλείται σήμερα υποτιμητικά θεωρία συνωμοσίας και σκοπίμως τσουβαλιάζεται με τις πιο εξωφρενικές και το βρόμικο ρόλο των Νεφελίμ. Οι λάτρεις της καλοντυμένης, φρεσκογυαλισμένης και κοντοκουρεμένης ενημέρωσης, τύποι σαν τον Μπιλ Ο Ράιλι ένα πράμα, θέλουν να αντιλαμβάνονται ακόμα και σήμερα τον κόσμο μανιχαϊστικά και απλοϊκά, δαιμονοποιώντας τις περιττές αμφιβολίες. Δεν νομίζουν έτσι μόνο, είναι και έτσι όπως νομίζουν- κάποια στιγμή ίσως καταφέρουν να θεωρούμε τον Κένεντι κατά φαντασίαν νεκρό. Το φιλμ του Ζαπρούντερ, τα πλαστά στοιχεία ενοχής και η εκτέλεση του αποδιοπομπαίου τράγου Όσβαλντ σε ζωντανή μετάδοση δύο ημέρες μετά, οι μαρτυρίες για τον πράσινο λοφίσκο, η αλλαγή του δρομολογίου, τα ελλιπή μέτρα ασφαλείας σε μια εχθρική πόλη όπως το Ντάλας και δεκάδες άλλα στοιχεία που αναδεικνύουν σκοτεινές πτυχές της υπόθεσης, προσπερνιούνται στο νέο αιώνα με μεγαλύτερη ευκολία, σχεδόν επιδεικτικά. Η πιο σημαντική πολιτική δολοφονία του περασμένου, αργά αλλά σταθερά, υποβαθμίστηκε σε ένθετο περιοδικών που ασχολούνται αποκλειστικά με θεωρίες συνωμοσίας, επικεντρώθηκε στο ασήμαντο φλερτ του Κένεντι με τη Μέρυλιν, σε μια θλιβερή και γι’αυτό αμήχανη επέτειο. 48 χρόνια μετά, ο πρώτος καθολικός πρόεδρος των Η.Π.Α παραδίδεται επιδεικτικά στο Lifestyle, απογυμνώνεται από όλα όσα σηματοδότησε η προεδρία του και παρουσιάζεται επιδερμικά σαν τον γοητευτικό αλλά επιφανειακό ρήτορα που κατατρόπωσε τον Νίξον στο πρώτο τηλεοπτικό debate.

Ποιος ήταν τελικώς ο 35ος πρόεδρος των Η.Π.Α; Ο αλαζόνας που εκφωνούσε τους εμπνευσμένους λόγους του Σόρενσεν, ο κακομαθημένος γαμιάς που εξαιτίας του πάμπλουτου πατέρα του δεν υπολόγιζε κανέναν, ένας «φτιαγμένος» πρόεδρος που ζούσε για τις ερωμένες του ή ο αδύναμος άνθρωπος που υπέφερε από τη νόσο του Άντισον, αυτός που απειλούσε να κάνει χίλια κομμάτια τη C.I.A, που αναστάτωνε τη Μαφία και τον αρχηγό του F.B.I Έντγκαρ Χούβερ, εκείνος που αρνήθηκε να εισβάλει στην Κούβα κατά τη διάρκεια της πυραυλικής κρίσης του ’62 και που ακύρωνε, όπως όλα δείχνουν, τα σχέδια του στρατιωτικο-βιομηχανικού συμπλέγματος για το Βιετνάμ; Δε φιλοδοξώ να απαντήσω. Τα νέα στοιχεία, ωστόσο, που έρχονται στο φως της δημοσιότητας μάλλον ενισχύουν την ουσία του αναμφίβολα προπαγανδιστικού «J.F.K» του Όλιβερ Στόουν. Παρά τις αστοχίες του και την κάτω βόλτα του σκηνοθέτη, η ταινία παραμένει επίκαιρη και τρομακτική γιατί μας δίνει κάθε φορά που τη βλέπουμε μία ισχυρή σπρωξιά στο έδαφος του Ντίλι Πλάζα, επιτρέποντάς μας να υποθέσουμε πως πιο κοντά στην αλλαγή είναι πάντοτε οι εχθροί σου, ειδικά όταν αρχίζεις να μετράς πολλούς από αυτούς.

Έχοντας απομυθοποιήσει τον Κένεντι προ πολλού, παρατηρώ σήμερα πιο ουδέτερα το είδωλο μιας γενιάς που βίασε εντέλει τα παιδιά της, την ελάχιστη υπεράσπιση που απολαμβάνει από Έλληνες γραφιάδες στα αφιερώματα, την αδιαφορία μας στη θέα της εκτέλεσής του. Όσο επώδυνο μου ήταν να τον απομυθοποιήσω, άλλο τόσο μου είναι να αποδεχτώ ότι αυτός ο πρόεδρος δεν ήταν κανενός. Όσο αληθές κι αν είναι ότι λατρεύτηκε από τα Μίντια, άλλο τόσο είναι ότι «δολοφονήθηκε» ξανά από αυτά. Εκείνοι που παρακολουθούν την πολιτική από κοντά και συμμετέχουν στους αέναους κύκλους της, κοιτούν ζηλόφθονα τον ανυποψίαστο Τζακ να στρίβει στην όδο Ελμ και αποδέχονται συγκαταβατικά τη λήθη ως τη μόνη λύση που μπορεί να απειλήσει τον μύθο του. Η θέση τους είναι ότι όλα όσα συνέβησαν και συνεχίζουν να συμβαίνουν, είναι καλώς καμωμένα, λες και είναι βγαλμένα από τη θεωρία του «ευφυούς σχεδιασμού». Τη δεκαετία του ’60 για παράδειγμα πέθαναν αυτοί που έπρεπε να πεθάνουν: Τα αδέρφια Κένεντι, ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, μερικές χιλιάδες αμερικανοί στρατιώτες και εκατομμύρια Βιετναμέζων. Η Αμερική απέκτησε τους νεκρούς που της άξιζαν και, προς Θεού, όχι εκείνους που τη βόλευαν στην κρίσιμη εκείνη ιστορική καμπή. Οι διάδοχοι της εξουσίας, απολύτως θεμιτά, μπορεί να θέλουν να πείσουν ότι τα πάντα λαμβάνουν χώρα σε γυάλινο πύργο, ότι δεν υπάρχουν συμφέροντα αλλά μόνο μοναχικοί δολοφόνοι, ότι αν πιστεύουμε καλοπροαίρετα αυτούς που θέλουν να τους πιστεύουμε θα είναι όλα καλά-δε θα μπλέξουμε τα χέρια μας στα σκατά των φαντασιόπληκτων ερευνητών- και ότι, τέλος πάντων, καθαρός ουρανός αστραπές δε φοβάται: η προεδρική λιμουζίνα θα μείνει ανοιχτή παρόλο που είναι Νοέμβρης. Η βροχή που έπεφτε στο Ντάλας νωρίτερα έχει σταματήσει. Τι γίνεται όμως με τις σφαίρες;

Ας δούμε τον καπνό εκεί που υπάρχει. Η μοίρα της ανθρωπότητας δεν θα εξαρτηθεί εξάλλου μόνο από τη δεινότητα των εκτελεστών της αλλά και από το πάθος και την αξιοπιστία των αυτοπτών μαρτύρων της δολοφονίας της. Από τους ηγέτες μας, δεν έλειψαν ποτέ οι εχθροί. Περισσότερο τους λείπουν ακόμα οι θετικοί σύμμαχοι. Ο Όσβαλντ, η C.I.A, η Μαφία, ο Κάστρο, ο Λίντον Τζόνσον, ο Νίξον, μικρή σημασία έχει σήμερα για όλους μας ποιός κρυβόταν πίσω από την κουρτίνα: η πρόκληση είναι να μην επιτρέψουμε στο παρελθόν να προδικάσει το μέλλον μας. Η πολυαναμενόμενη πρόοδος, που πάντα υπόσχονταν προτρέχοντας τα γραπτά, θα έρθει μονάχα όταν η επίσημη εκδοχή αναγνωρίζεται επιτέλους τιμητικά από τους ίδιους της τους εισηγητές ως η κυρίαρχη θεωρία συνωμοσίας. Η αλήθεια θα είναι υπόθεση των φίλων και των παρατηρητών της. Η είσοδος θα απαγορεύεται αυστηρά στους οπλισμένους κυνηγούς της, τους επαγγελματίες συνωμοσιολόγους και τα mainstream Μίντια. Δικαιολογημένα.

Υ.Γ. Η πιο ενδιαφέρουσα από τις θεωρίες συνωμοσίας λόγω της επικαιρότητας είναι φυσικά αυτή που εμπλέκει τους τραπεζίτες και την Κεντρική Τράπεζα των Ηνωμένων Πολιτειών. Η επιμονή ωστόσο για κάτι πιο συγκεκριμένο χαρακτηρίζεται, όσο περνούν τα χρόνια, γραφική από όσους θεωρούν τη δημοκρατία περιττή. Ίσως και να είναι. Το φάντασμα του Όσβαλντ, όσο η ιστορία δεν αποκαλύπτει τα μυστικά της, αποδεικνύεται εξάλλου διαρκώς χρησιμότερο. Αρκεί που υπάρχει γενικώς και αορίστως. O καθένας μπορεί να το αισθανθεί, αν διαθέτει λίγη παρατηρητικότητα, στην καθημερινότητά του καθώς οι εφευρέτες του επιμένουν να το φορτώνουν στις πλάτες των μαζών, εκεί δηλαδή όπου θεωρούν ότι ανήκει. Παίζοντας τα ρέστα τους στο φόβο, θριαμβεύουν απέναντι σε ανθρώπους που συνήθισαν, πια, να παίζουν άμυνα με τα μάτια, λαούς που αδυνατούν να φτιάξουν ένα λόμπι της προκοπής. Αποκτήσαμε επιτέλους τους τεχνοκράτες που μας αξίζουν.