Πέμπτη 13 Νοεμβρίου 2014

Οι υπογραμμίσεις δικές μου

Αν βλέπουμε τους φιλοσόφους με ένα είδος καχυποψίας ή και ειρωνείας, αυτό γίνεται γιατί διακρίνουμε ότι είναι πολύ ανυποψίαστοι και πέφτουν εύκολα έξω, δηλαδή μας ενοχλεί, όχι τόσο η αφέλεια και η παιδικότητά τους, αλλά το ψεύδος. Μα οι φιλόσοφοι, αντίθετα, κραυγάζουν όλοι για τις ικανότητές τους κάθε φορά που πλησιάζουν έστω και ελάχιστα, την αλήθεια, ισχυριζόμενοι πως έφτασαν στην ανακάλυψή της μέσα από μια καθαρή, λογική και ανέμελα διαλεκτική διαδικασία, σαν να είναι ουρανοκατέβατη. Σ'αυτό το σημείο διαφέρουν από εκείνους τους αποκρυφιστές που επειδή είναι άξεστοι αλλά και πιο τίμιοι από τους πρώτους, λένε πως είναι εμπνευσμένοι-ενώ αυτοί παίρνουν μια θέση προκατάληψης και έχουν μια υποκριτική επιθυμία με αιτίες που αναζητούν κοπιαστικά: όλοι τους δεν είναι παρά δικηγόροι που συνηγορούν προς τις προκαταλήψεις τους που τις έχουν ονομάσει αλήθειες. Αλλά απέχουν πολύ από τη γενναιότητα που θα είχε κάποια συνείδηση η οποία θα ομολογούσε αυτή την κατάσταση κι ακόμη από την καλαισθησία της τόλμης που θέλει να κάνει τους άλλους να καταλάβουν είτε από γενναιότητα, είτε για να εφιστήσουν την προσοχή σε εχθρούς και φίλους ή ακόμη από ειρωνεία προς την παραπάνω κουταμάρα. Ο παλιόφιλος Καντ με τον παρόμοια αλύγιστο και σεπτό του ταρτουφισμό, μας παρακινεί από την διαλεκτική του και τα κρυφά της περάσματα που μας πηγαίνουν με παραπλάνηση στην, όλο κατηγορίες, εντολή του, κάνει εμάς τα καλοθρεμένα παιδιά να χαμογελάμε γιατί όταν επιτηρούμε αυτές τις μυγιάγγιχτες προσταγές των δασκάλων της ηθικής και των γερασμένων ηθικολόγων δεν διασκεδάζουμε καθόλου. Το ίδιο συμβαίνει και με τον Σπινόζα που μασκάρεψε τη φιλοσοφία του με μαθηματικές απατεωνιές και τη θωράκισε για να κόψει από την πρώτη στιγμή το θάρρος σ' εκείνους που θα τολμούσαν να επιτεθούν κι ακόμη να ρίξουν τα μάτια τους και στην ανίκητη Παρθένα, την Παλλάδα Αθηνά. Στ' αλήθεια, όλη αυτή η επικάλυψη πόσο καλά μας φανερώνει το φόβο και τη δειλία ενός νοσηρού και απομονωμένου τύπου.

Φρειδερίκος Νίτσε, Πέραν του καλού και του κακού, Εκδόσεις Δαμιανού, Μετάφραση Ελένης Καλκάνη.

Δεν υπάρχουν σχόλια: